Ben jij ontevreden over het huidige zorgstelsel en de uitvoering van de zorgverzekering? Vind je bijvoorbeeld de zorgpremie of het eigen risico te hoog? Hoe verhoudt de Nederlandse zorgverzekering zich ten opzichte met die in andere landen? Is het elders goedkoper en/of beter geregeld? Ik onderzocht hoeveel een verzekerde in een aantal andere grote (bekende) landen betaalt voor de zorgverzekering en wat zij daar qua zorg voor terugkrijgen. De landen die aan bod komen zijn: Duitsland, België, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Rusland. Een vergelijkbaar artikel is eind 2013 al gepubliceerd op ZorgWijzer.nl met hieronder het vervolg…

Hoeveel besteden de bovengenoemde landen van het Bruto Nationaal Product (BNP) aan gezondheidszorg? Het resultaat geeft ook direct een goede indicatie van de zorgkosten per inwoner.

Land	BNP-uitgave aan gezondheidszorg
Nederland	11,9 %
Verenigde Staten	17,7 %
Duitsland	11,3 %
België	10,5 %
Verenigd Koninkrijk	9,4 %
Rusland	6,5 %

Bron: Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)

Hieronder wordt per land besproken hoe de zorgverzekering is geregeld en hoeveel men daar precies voor betaald.

Duitsland

Ons buurland Duitsland heeft een zorgstelsel met twee soorten zorgverzekeringen, namelijk een standaard, publiekelijk ziekenfonds die wordt gerund door de overheid, genaamd ‘Gesetzliche Krankenversicherung’ en een private ziektekostenverzekering, genaamd ‘Private Krankenversicherung’. Het standaard ziekenfonds is voor alle werknemers met een inkomen van minder dan 54.900 euro per jaar verplicht. Deze groep heeft echter geen toegang tot de particuliere zorgverzekering. Zelfstandigen, ambtenaren en werknemers met een inkomen van 54.900 of meer, mogen kiezen tussen beide zorgverzekeringen. Eenmaal gekozen is het echter alleen onder bepaalde omstandigheden mogelijk om te wisselen.

Hieronder de kenmerken van de twee Duitse zorgverzekeringen:

Publiekelijk ziekenfonds

• Iedereen betaalt een vast percentage van zijn inkomen voor het ziekenfonds, namelijk 15,5 procent. Hiervan wordt 7,3 procent betaald door de werkgever. Het resterende deel (8,2) wordt ingehouden op het inkomen, maar is dus voor rekening van de werknemer. Iemand met een inkomen van 35.000 betaald dus effectief 2870 euro per jaar als inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering.
• Partners en kinderen zonder baan of studie zijn gratis meeverzekerd. Studenten betalen ongeveer 80 euro per maand.
• Er is geen nominale premie per zorgverzekeraar/ziekenfonds, zoals in Nederland, maar ook geen compensatie, zoals een zorgtoeslag.
• Verder wordt er voor vrijwel alle behandelingen en medicijnen altijd een eigen bijdrage gevraagd. Voor medicijnen vraagt men bijvoorbeeld standaard een eigen bijdrage van tien procent van de kostprijs van het medicijn met een minimum van vijf euro per medicijn en een maximum van tien euro voor duurdere recepten.
• In het ziekenhuis wordt per dag 10 euro liggeld gevraagd.

Private zorgverzekering

• De premie is gebaseerd op het type polis dat de verzekerde heeft afgesloten met de verzekeraar, maar ook de leeftijd, het geslacht en de gezondheidsstatus van de aanvrager.
• Biedt ruimere dekkingsmogelijkheden dan het standaard ziekenfonds en er worden geen eigen bijdragen gevraagd van de patiënt.
• Is doorgaans een stuk duurder dan het publieke ziekenfonds. Premies starten rond de 300 euro per maand en lopen op tot ongeveer 500 a 600 euro voor een pakket zonder eigen risico en een zeer uitgebreide dekking.
• Partners en kinderen zijn niet gratis meeverzekerd, maar kunnen worden meeverzekerd in ruil voor een hogere premie.
• Mensen met een hoger inkomen kunnen zich ruimer verzekeren, bijvoorbeeld voor een eenpersoonskamer in het ziekenhuis.
• Huisartsenpraktijken geven veel sneller de voorkeur aan mensen met een private zorgverzekering, met andere woorden, mensen met een hoger inkomen.
• Tot slot is er qua kwaliteit van gezondheidszorg weinig verschil met Nederland.

België

Net als in Duitsland is ook in België een zorgverzekering verplicht. Deze wordt in België aangeduid als ‘ziekenfonds’ of ‘mutualiteit’.  Deze publieke ‘gratis’ zorgverzekering wordt door belastingen betaald en is verplicht voor iedereen die werkt of een uitkering ontvangt. Ook studenten van 25 jaar of ouder betalen een bijdrage voor het ziekenfonds. Net als in Nederland kan men in België de basisverzekering uitbreiden door een aanvullende verzekering.

Zorgkosten

• Belgen betalen een inkomensafhankelijke bijdrage van ongeveer 13 procent van hun bruto salaris voor sociale zekerheid en ziektekosten. Daarnaast betalen werkgevers een percentage van het salaris (tussen de 15 en 22 procent) aan de overheid als bijdrage voor sociale zekerheid en ziektekosten.
• Gezinsleden die financieel afhankelijk zijn, kunnen gratis worden meeverzekerd.
• De vergoedingen van de ziektekostenverzekering in België zijn meestal minder dan de gemaakte kosten. Voor bezoek aan de dokter, behandelingen en medicijnen wordt namelijk vaak een eigen bijdrage gevraagd. In sommige gevallen, bijvoorbeeld voor mensen die veel zorg nodig hebben, kan de eigen bijdrage oplopen tot 1800 euro per jaar.
• Voor opname in het ziekenhuis of bezoek aan een specialist betaal je bijvoorbeeld een eigen bijdrage van ongeveer 25 procent. Hier kan men zich voor verzekeren middels een aanvullende hospitalisatieverzekering.

Andere kenmerken

• Vanwege de hoge eigen bijdragen wordt een aanvullende verzekering vaak afgesloten.
• Medicijnen zijn fors duurder in België. Veel Belgen kopen medicatie daarom in Nederland.
• De kwaliteit van gezondheidszorg is vergelijkbaar met Nederland.

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk wordt gezondheidszorg vrijwel volledig gefinancierd door belastinggeld. Dat verloopt via de National Health Service (NHS), ofwel Nationale gezondheidsdienst. De NHS voorziet inwoners ‘gratis’ van de benodigde zorg, bijvoorbeeld de huisarts, ambulancediensten, medicatie en behandeling in het ziekenhuis. Er is ook een private zorgverzekering, maar die is doorgaans alleen voor mensen met een hoger inkomen bereikbaar. De NHS heeft in de laatste 10 jaar veel structurele problemen ondervonden, zoals schrijnende wachtlijsten en verlies van kwaliteit en behandelingen. Steeds meer Britten met een hoger inkomen stappen daarom (via hun werkgever) over naar de private ziektekostenverzekering.

Zorgkosten

• De geschatte kosten van de NHS liggen op ongeveer 2000 pond (2750 euro) per persoon per jaar. Dit bedrag wordt door middel van diverse belastingen binnengehaald.

Andere kenmerken

• Hoewel de meeste zorg ‘gratis’ is, bestaan er wel vaste kosten voor bijvoorbeeld medicijnvoorschriften, brillen/lenzen en tandheelkundige behandelingen.
• Een grote minderheid van de bevolking maakt gebruik van de duurdere, maar veel betere private zorgverzekering
• Veel NHS-ziekenhuizen kennen lange wachtlijsten voor behandelingen
• De kwaliteit van de gezondheidszorg in ziekenhuizen en klinieken is minder dan in Nederland

Verenigde Staten

Gezondheidszorg in de Verenigde Staten (VS) is grotendeels georganiseerd door private ondernemingen en zorgprogramma’s. Het merendeel van de bevolking is via zijn werkgever verzekerd tegen ziektekosten. Daarin zitten veel verschillen, afhankelijk van het bedrijf en het inkomen. Familieleden kunnen vaak via de verzekering van de grootverdiener worden meeverzekerd. De rest van de Amerikaanse bevolking is niet verzekerd of sluit ‘gratis’ een beperkte zorgverzekering af via Obamacare. De VS is in feite ook het enige welvarende land waarin het afsluiten van een zorgverzekering niet verplicht is.

• De meeste mensen zijn via hun werkgever particulier verzekerd. Er zit echter veel verschil in de dekkingsgraad van de verzekering. Dit is vooral afhankelijk van het inkomen en het bedrijf waar iemand werkzaam is.
• Mensen met een lager inkomen zijn vaak via de werkgever wel verzekerd voor de meest essentiële zorg en medicatie, maar dienen vaak grote bedragen voor bepaalde behandelingen en zorg uit eigen zak te betalen.
• Alleen rijkere Amerikanen kunnen zich de betere particuliere zorgverzekeringen veroorloven.
• Werklozen en het armere deel van de bevolking kunnen gebruik maken van ‘gratis’ zorgprogramma’s van de overheid, zoals medicare en medicaid.
• Voor de particuliere zorgverzekeringen geldt geen acceptatieplicht. Voor iemand met een omvangrijk zorgverleden loopt de premie zeer sterk op.

Rusland

In Rusland bestaat er een verplichte ‘gratis’ zorgverzekering (OMC) die beschikbaar is voor alle Russen. Daarnaast kan men in Rusland kiezen voor een particuliere zorgverzekering, ook bekend als DMC. DMC wordt dikwijls via de werkgever geregeld en heeft doorgaans een veel betere dekking dan OMC. De kwaliteit van de Russische gezondheidszorg is echter over het algemeen is stuk minder dan in Westerse landen. Alleen duurdere privé klinieken kunnen het niveau halen van Westerse zorg. Verder wordt er in veel Russische ziekenhuizen geen woord Engels gesproken.

Zorgkosten

• De Russische federatie voorziet alle burgers van ‘gratis’ verplichte gezondheidszorg, door dekking te bieden via OMC. Deze zorgverzekering wordt net als in Verenigd Koninkrijk volledig bekostigd uit belastinggeld en andere overheidsinkomsten. De geschatte kosten van OMC zijn ongeveer 1140 euro per inwoner per jaar.
• DMC kost, afhankelijk van de dekking, tussen de 165 en 750 euro per jaar.

Andere kenmerken

• OMC biedt geen dekking voor veel essentiële behandelingen en medicijnen.
• Op basis van OMC wordt de patiënt alleen vergoed in één of enkele ziekenhuizen in de nabije woonomgeving, tenzij er sprake is van een ongeluk of noodgeval.
• De particuliere zorgverzekering (DMC) is eigenlijk alleen bereikbaar voor Russen met een redelijk tot goed inkomen. De private Russische zorgverzekering wordt dan ook veel afgesloten vanwege de beperkte dekking en voorwaarden van OMC. Vooral bedrijven kopen in grote getale particuliere zorgverzekeringen op voor hun werknemers.
• Toch kent zelfs de particuliere zorgverzekering beperkende voorwaarden en wordt bijvoorbeeld niet alles gedekt. Het is bijvoorbeeld zeer lastig om je te verzekeren voor oncologische zorg als je al de eerste verschijnselen van kanker vertoond.

Vergelijking met Nederland

Er zit een wezenlijk verschil tussen het ziektekostenstelsel in Nederland en die in Duitsland en België. Dat is dat medische zorg (en uitkeringen) die een verband houden met arbeidsongevallen en beroepsziekten in een afzonderlijke verzekering zijn ondergebracht met een afzonderlijke financiering, premiebetaling en uitvoering. Dit heeft uiteraard ook gevolg voor de omvang van de aanspraken in de ‘gewone’ ziektekostenverzekering en de premiestelling daarvan. Ook met de andere landen (VS, Rusland en Verenigd Koninkrijk) zijn grote verschillen te ontdekken. Zo is de VS zeer gericht op de private zorgverzekering en wordt de zorg in Engeland erg centraal (vanuit één overheidsinstantie) georganiseerd en gefinancierd.

Als we verder kijken naar de gemiddelde zorgkosten per inwoner in andere Westerse landen valt te concluderen dat burgers gemiddeld meer betalen voor hun zorgverzekering dan in andere Europese landen. Er moet echter niet vergeten worden dat de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg met kop en schouders boven de meeste Europese landen (en de VS en Rusland) uitsteekt. Dit kwam eerder al naar voren in een uitgebreid onderzoek van het Zweedse Health Consumer Powerhouse (HCP). Er zijn nauwelijks wachtlijsten en patiënten geven aan dat de ziekenhuiszorg, qua voedsel, hygiëne, bedden en specialistische zorg van hoge kwaliteit is.

Bronnen: WHO, OECD, Justlanded, Expatica