Oorontsteking en slijmoor kind

Ouders staan vaak hulpeloos als zijn of haar kind last heeft van een oorontsteking of een slijmoor. Het kind heeft pijn, huilt, hoort minder goed en/of is hangerig. Meestal gaan deze klachten vanzelf over, maar het kan ook voorkomen dat de klachten niet snel genoeg afnemen of later terugkeren.

Gelukkig zijn er voor jou als ouder, oplossingen om herhaaldelijke oorontstekingen of slijmoren te voorkomen. Daarom is er de zorgwijzer  oorontstekingen en slijmoren bij kinderen.

Als kinderen last hebben van slijmoren of herhaalde oorontstekingen zijn er vaak twee opties:

  • Het plaatsen van trommelvliesbuisjes in de oren
  • Wachten op natuurlijk herstel.

Doel van de zorgwijzer

Door het bespreken van beide opties helpt deze zorgwijzer bij het maken van een verantwoorde keuze voor één van de twee. Natuurlijk heb je voor het maken van deze beslissing ook contact gehad met jouw (KNO) arts. Deze arts kan je gerichter advies geven en je verder helpen bij vragen over de specifieke onderwerpen die worden besproken in deze zorgwijzer.

Doelgroep

Deze zorgwijzer kan worden geraadpleegd door ouders van kinderen die:

  • Vanwege een slijmoor niet goed kunnen horen
  • Vaak pijn of hinder ondervinden van een (terugkerende) oorontsteking of slijmoor

De zorgwijzer is niet bedoeld voor volwassen met oorontstekingen of slijmoren of voor kinderen met een aangeboren neus-, keel- of oorafwijking of kinderen met een stoornis van het afweersysteem. Raadpleeg in dat geval jouw KNO-arts.

Wat is een slijmoor?

Als het kind verkouden is treedt er een zwelling op van het slijmvlies in de neusholte. Daardoor gaat het middenoor meer slijm aanmaken. Als deze hoeveelheid slijm groter wordt dan de buis van Eustachnius kan verwerken, zal het middenoor langzaam gevuld worden met slijm.

Het slijm in het middenoor zorgt ervoor dat de gehoorbeentjes minder goed kunnen trillen, waardoor het horend vermogen afneemt. Een slijmoor komt meestal voor bij kinderen onder de acht jaar. Bij deze groep is het afweersysteem namelijk nog niet op hetzelfde niveau als bij oudere kinderen en volwassenen.

Klachten slijmoor

Een slijmoor kan zorgen voor een drukkend gevoel in de oren. Dit doet niet echt pijn, maar wordt wel als onprettig ervaren. Zoals eerder gezegd werd, gaat ook het horend vermogen van kinderen met een slijmoor achteruit.

Als een kind langdurig/herhaaldelijk te maken heeft met een slijmoor zal hij/zij langere tijd minder goed kunnen horen en dus minder gemakkelijk informatie kunnen opnemen (bijvoorbeeld op school). Dit kan leiden een tot een lichte taalachterstand. Deze wordt echter meestal wel weer ingelopen zodra de klachten van het slijmoor voorbij gaan.

Verder moet gezegd worden dat slijm in het middenoor niet kan leiden tot onherstelbare schade van het oor of gehoor. Het gaat om een tijdelijk verlies van het gehoorvermogen. Verder mogen kinderen met slijmoren gewoon zwemmen.

Wat is een oorontsteking?

Bij een oorontsteking stijgt de druk in het middenoor en gaat het trommelvlies bol staan (Nederlands huisartsen genootschap, 2014). Dit wordt veroorzaakt doordat virussen en/of bacteriën via de buis van Eustachius in het middenoor terecht komen. Deze bacteriën blijven hangen in het slijmvocht.

Bij kinderen is het afweersysteem en de werking van de buis van Eustachius nog niet optimaal. De bacteriën en virussen krijgen daardoor veel gemakkelijker de kans om te ontwikkelen tot een oorontsteking. Jonge kinderen kunnen daardoor herhaaldelijk te maken krijgen met oorontstekingen.

Klachten oorontsteking

Kinderen met een oorontsteking voelen zich ziek, koortsig en hebben last van (hevige) oorpijn. Peuters en baby’s kunnen zelfs buikpijn of diaree krijgen van een oorontsteking.

Andere kinderen krijgen te maken met een loopoor. Dan ontstaat er een gaatje of scheurtje in het trommelvlies en komt er slijm met wat bloed (soms) naar buiten. Ook het hoorvermogen gaat achteruit bij een oorontsteking doordat er slijm in het middenoor achterblijft.

Welke behandelmethodes zijn er voor een oorontsteking of slijmoor?

Voor het behandelen van een slijmoor of oorontsteking zijn twee oplossingen: het plaatsen van een trommelvliesbuisje of afwachten totdat het slijmoor of de oorontsteking herstelt.

Antibiotica worden soms bij baby’s gebruikt om een oorontsteking af te remmen. Ook als de klachten van een oorontsteking na een paar dagen niet afnemen wordt er vaak een kuur voorschreven. Uiteraard kunnen ook pijnstillers (zoals paracetamol) worden gebruikt om de pijn te verlichten.

Natuurlijk herstel

Een slijmoor verdwijnt meestal vanzelf in enkele weken. De klachten zullen daarbij geleidelijk afnemen. Het afweersysteem zal zich, naarmate het kind ouder wordt, verder ontwikkelen. Hetzelfde geldt voor de buis van Eustachius. Daardoor neemt de kans op een slijmoor vanzelf af.

Ook bij een oorontsteking zullen de klachten binnen twee tot drie dagen verdwijnen. Belangrijk is dat het kind genoeg drinkt. Ook zwemmen en douchen is geen probleem. Houdt wel er rekening mee dat het kind wat slechter hoort tijdens zijn oorontsteking.

Trommelvliesbuisjes plaatsen

Een trommelvliesbuisje is een tijdelijke, effectieve oplossing om de kans op oorontstekingen en slijmoren te verminden. Daarom zijn er soms, in de loop van tijd, meerdere trommelvliesbuisjes nodig. Zodra oorontstekingen en slijmoren uitblijven, kan men voorzichtig concluderen dat het afweersysteem en de buis van Eustachius van het kind ver genoeg is ontwikkeld.

Werking

Een trommelvliesbuisje is een kunststof buisje van enkele millimeters die via een kleine snee in de trommelvlies wordt gezet. Dit resulteert in een open verbinding tussen het middenoor en het uitwendige deel van de gehoorgang. Lucht kan nu weer gemakkelijk van buitenaf in het middenoor komen.

Trommelvliesbuisjes

Voor het plaatsen van een trommelvliesje is een kleine operatie vereist. Er wordt een sneetje gemaakt in de trommelvlies en via de opening wordt het slijm uit het middenoor gezogen. Daarna wordt het buisje in de opening geplaatst. Het kind gaat voor de operatie onder een narcose van ongeveer 10 minuten. Normaliter mag het kind een paar uur na de operatie weer naar huis.

Gevolgen

Het trommelvliesbuisje is een tijdelijke oplossing voor het voorkomen van oorontstekingen. Voor een kind is het echter een grote gebeurtenis: onder narcose gaan en wakker worden in een ziekenhuis. Ondersteuning van de ouders is belangrijk tijdens dit proces.

Belangrijk

Ongeveer een dag na het plaatsen van het trommelvliesbuisje mag het kind weer alles doen op school of het kinderdagverblijf. Er moet alleen op gelet worden dat er bij het douchen en baden geen zeep in de oren komt. Dit kan namelijk een loopoor tot gevolg hebben.

Om de kans op looporen te verkleinen, wacht men ongeveer twee weken na de operatie met zwemmen. Het is wel belangrijk dat het kind niet duikt onder water, want door het drukverschil kan er water in het middenoor komen. Dit kan resulteren in duizeligheid of een loopoor met een nieuwe oorontsteking. Het trommelvliesbuisje zal na ongeveer 6 maanden vanzelf uitgroeien en uit de oren vallen.

Het plaatsen van een trommelvliesbuisje wordt vergoed vanuit de basis zorgverzekering. Het eigen risico is voor kinderen niet van toepassing.

Welke klachten kunnen voorkomen na het zetten van een trommelvliesbuisje?

Soms kunnen klachten zich voordoen na de plaatsing van de trommelvliesbuisjes (Nederlands huisartsen genootschap, 2014). Deze worden hieronder besproken.

Loopoor

Ongeveer de helft van de kinderen krijgt één of meer looporen in het eerste jaar na het plaatsen van buisjes.Er komt dan slijm uit het oor. Soms komt daar ook bloed bij kijken, schakel in dat geval de huisarts in, want dit kan duiden op een oorontsteking. Een loopoor komt vaker voor tijdens verkoudheid of na het zwemmen. Bij een loopoor worden oordruppels direct door de arts voorgeschreven. Als de klachten niet verdwijnen wordt soms een antibioticakuurtje voorgeschreven.

Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen met een trommelvliesbuisje een grotere kans hebben op een loopoor (vooral in de eerste twee weken) dan kinderen die hebben gewacht op natuurlijk herstel en geen trommelvliesbuisje hebben gekregen.

Kalkspatjes

Soms treden kalkspatjes op, bij het trommelvlies. Deze ontstaan bij slijmoren, vooral als er buisjes in de oren zitten. Kalkspatjes hebben nauwelijks invloed op het gehoor en zijn verder onschuldig.

Oorspronkelijke klachten komen terug

Soms is het nodig om nieuwe buisjes te plaatsen als klachten terugkeren na het uitvallen van de buisjes. Bij sommige kinderen moeten er drie of meer malen nieuwe buisjes worden geplaatst.

Atrofie

Atrofie is een dunne plek in het trommelvlies wat het begin kan zijn van een gaatje in de trommelvlies, dit hoeft echter lang niet altijd het geval te zijn. Atrofie komt minder vaak voor dan de bovenstaande klachten.

Trommelvlies sluit niet vanzelf

Als de trommelvlies niet sluit na het uitvallen van het buisje ontstaat er een blijvend gaatje. Een zogenaamde perforatie. Deze perforatie moet operatief worden hersteld. Een perforatie komt bij ongeveer 2 van de 100 kinderen voor die een buisje krijgen.

Buisje blijft hangen

Het kan ook voorkomen dat het buisje blijft hangen. De KNO-arts zal deze dan operatief verwijderen na een paar jaar. Het hangen van het buisje is meestal geheel onschuldig. Het nadeel is dat er een nieuwe operatie nodig is.

Buisje in middenoor

De kans dat het buisje in het middenoor terecht komt is zeer klein. Dit dient echter wel door middel van een kleine operatie verwijdert te worden.

Natuurlijk herstel of trommelvliesbuisje?

Stel jezelf bij het maken van de keuze voor jouw kind de volgende vragen:

  • Wordt het gehoor van het kind in het dagelijks leven sterk verhinderd door de slijmoren en hoe lang duurt dit al?
  • Heeft mijn kind koorts en veel pijn van oorontstekingen en hoe vaak keren de oorontstekingen terug?
  • Kan jouw kind een (korte) ziekenhuisopname en narcose aan? Heeft hij/zij bijvoorbeeld al eerder in het ziekenhuis gelegen?
  • Heeft jouw andere zoon of dochter al een trommelvliesbuisje gehad en wat waren de ervaringen?
  • Doet jouw kind aan zwemles en moet hij daarvoor zwemmen onder water?

Vervolgens kun je in goed overleg met jouw (KNO) arts kiezen voor één van de twee opties: (a) natuurlijk herstel van de oorontsteking of het slijmoor of (b) het zetten van een trommelvliesbuisje (Kind & ziekenhuis, 2014).

Bibliografie

  • De opzet, structuur en inhoud van deze zorgwijzer is gebaseerd en herschreven op basis van een oude NHG keuzehulp van Kiesbeter.nl. Binnenkort wordt deze keuzehulp weer beschikbaar gesteld via Thuisarts.nl.

Gebruikte bronnen

Nederlands huisartsen genootschap (2014). Nhg standaard - Otitis Media Acuta bij kinderen. Opgehaald van Nederlands huisartsen genootschap:

www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-otitis-media-acuta-bij-kinderen

Kind & ziekenhuis (2014). Trommelvliesbuisjes - opereren of afwachten? Opgehaald van kindenziekenhuis.nl:

www.kindenziekenhuis.nl/trommelvliesbuisjes/

Disclaimer

De informatie in dit artikel wordt beschikbaar gesteld met als enig doel behulpzame informatie te verstrekken aan bezoekers. Deze informatie heeft geen therapeutische of diagnostische waarde noch is deze informatie bedoeld als vervanging van diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten of andere gediplomeerden en professionals. Medisch advies, medische vragen, klachten of symptomen behoren besproken te worden met een gediplomeerd arts of professional.

Samenstellers van de zorgwijzers noch Zorgwijzer.nl stelt zich op geen enkele manier aansprakelijk voor de volledigheid, juistheid of effectiviteit van informatie op zorgwijzer.nl. Het gebruik van de informatie is op volledige verantwoordelijkheid en risico van de gebruiker.