Zorgwijzer: sportblessures

Miljoenen mensen sporten; jong en oud, man en vrouw. Sporten is goed voor het lichaam en de geest. Dat er ook (soms blijvende) schade aan het lichaam kan ontstaan door ondoordacht beoefenen van een sport, zelfs ziekenhuisopnames en (blijvende) arbeidsongeschiktheid, realiseert zich lang niet iedereen.

Volgens NOC NSF lopen ieder jaar ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders een sportblessure op. De helft daarvan moet behandeld worden.

Doel van de zorgwijzer

Omdat er nog steeds veel onwetendheid is over sportblessures publiceert Zorgwijzer daarom een zorgwijzer die dieper ingaat op dit onderwerp. Deze pagina heeft als doel informatie en zinvolle tips te geven aan de startende- maar ook de geoefende sport-man-vrouw en kind.

Veel sportblessures kunnen met goede voorlichting en begeleiding namelijk relatief eenvoudig voorkomen worden.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

Hoe een sportblessure kan ontstaan
Welke schade een sportblessure kan veroorzaken
Hoe sportblessures voorkomen kunnen worden
Door wie een sportblessure behandeld kan worden
Welke vergoedingsmogelijkheden er zijn vanuit de basis- en aanvullende zorgverzekering

Deze zorgwijzer is samengesteld met hulp van een voormalig podotherapeut en paramedisch professional van het C.I.R.P. (Centrum voor Informatie en Registratie Podoberoepen).

In de zorgwijzer zal ook worden verwezen naar externe websites en organisaties die nuttige informatie en/of hulp bieden voor mensen die (wel eens) kampen met een sportblessure.

Hoe ontstaat een sportblessure?

Voordat we bespreken hoe sportblessures voorkomen kunnen worden, is het handig om eerst even uit te legen hoe en waarom sportblessures ontstaan. Feitelijk ontstaat een sportblessure bij een verkeerde beweging/belasting of overbelasting van het lichaam:

Een spier rekt net te ver uit
Een pees of spier scheurt
Een bot breekt (botfractuur)
Een gewricht wordt de verkeerde kant op geduwd of getrokken (en kantelt daarmee in verkeerde richting).

Een sportblessure heeft echter altijd één of meer onderliggende oorzaken, zoals een slechte lichamelijke conditie, overgewicht, geen/te weinig voorbereiding, een beenlengteverschil (bekkenscheefstand), een verkeerde lichaamshouding, een verkeerde voetstand, slecht of verkeerd materiaal (bijvoorbeeld slecht schoeisel) of een te hoge belasting tijdens de training/competitie. Uiteraard kan een blessure ook acuut ontstaan door een botsing, val of klap.

Bij bepaalde sporten is het risico op een sportblessure groter, zoals:

Hardlopen
Voetbal
Volleybal
Hockey
Vechtsporten

Welke schade kunnen sportblessures veroorzaken?

Het is belangrijk om stil te staan bij de mogelijke gevolgen van een sportblessure. Dit is niet bedoeld als bangmakerij, maar om aan te geven hoe belangrijk het is om zo veilig en verantwoord mogelijk een sport te beoefenen.

Sportblessures kunnen namelijk aanleiding zijn voor een ziekenhuisopname en in extreme gevallen zelfs resulteren in het nooit meer kunnen sporten door een blijvende beschadiging aan botten en/of spieren, zoals peesblessures, shin splints (beenvliesontsteking), spierruptuur (scheuring van een spier), bandletsel (overrekking van of scheuren van enkel-of kniebanden).

Ook (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid kan een gevolg zijn van de beperkingen die een blijvende blessure geeft.

Wat helpt sportblessures te voorkomen?

Het is daarom van belang om sportblessures zoveel mogelijk te voorkomen. Besteed daarom aandacht aan zaken die belangrijk zijn bij het sporten:

Warming-up en coolingdown: dit zorgt ervoor dat de bloedsomloop op gang komt en de spieren en pezen goed warm worden. Ook stofwisselingsprocessen verlopen ook sneller waardoor je spieren sneller aan de nodige zuurstof en energie komen.
Opbouw sporttraining: om blessures tijdens de sporttraining te voorkomen, is het van belang om je fitheid af te stemmen op de belasting tijdens de training.
Een goede en gezonde levensstijl voor, na en tijdens het sporten: blijf op gewicht en eet gezond (volgens de schijf van 5). Dit zal je prestaties verbeteren en veel blessures voorkomen. Verder zal je tijdens het sporten vocht verliezen. Het is daarom belangrijk om gedurende de dag, tijdens en na het sporten goed te drinken.
Goede sportschoenen: let hierbij op het draagcomfort, de stabiliteit, maar ook op de schokdemping en grip van de schoen. Schakel eventueel een gespecialiseerde, podologisch geschoolde schoenleverancier in voor advies op maat.
Sportspecifieke maatregelen: gebruik van de juiste en kwalitatief goede beschermingsmiddelen, kleding en materiaal.
Sportmedisch onderzoek: tijdens dit onderzoek wordt onderzocht hoe gezond je bent en waartoe je lichaam in staat is. Na het onderzoek kan de sportarts adviezen geven over het voorkomen van blessures en inzicht geven in de sporten die voor jou geschikt zijn.

Wie kunnen er helpen?

Natuurlijk zijn niet alle blessures te voorkomen door de juiste voorbereiding en training. Bij het oplopen van een blessure is het in elk geval belangrijk om onderscheid te maken tussen een blessure die plotseling ontstaat (acute blessure) en een blessure die langzaam komt opzetten (chronische blessure).

Bij een acute blessure kun je in dat geval zelf (of iemand anders voor je) een aantal stappen ondernemen om eerste hulp te bieden. Vervolgens is het zaak om iemand in te schakelen die je verder kan helpen bij de behandeling en het herstel van de blessure. Kortom, de volgende specialisten en professionals kun je inschakelen als je een acute of chronische blessure oploopt, vaak te maken hebt met blessures of als je herstellende bent van een blessure:

De sport-fysiotherapeut: behandelt, begeleidt en adviseert mensen die na een sportblessure weer willen gaan sporten of die een sportblessure hebben opgelopen.
De register-sportpodoloog (beschermende titel voor behandelaars aangesloten bij 'stichting' Loop): behandelt voetklachten of voetblessures die zijn ontstaan bij het sporten. Ook kan deze specialist adviseren over het juiste schoeisel bij het uitoefenen van een sport.
De sport-podotherapeut: behandelt sportblessures die hun oorzaak vinden in de manier van staan of lopen van de cliënt. Het is vaak een welkome aanvulling op andere therapieën.
De sportarts: geeft consulten en verricht (preventieve) sportmedische onderzoeken. Een sportarts kan aangeven waartoe je lichaam in staat is en tips geven bij het voorkomen van blessures.

Gespecialiseerde adviseurs/behandelaars over bovenstaande onderwerpen zijn eenvoudig te vinden op de websites van het C.I.R.P. : www.podomedic.nl en www.beenlengteverschil.nl.

Wat vergoedt de zorgverzekering?

Op Zorgwijzer staan diverse pagina's die vergoedingsmogelijkheden voor het bovenstaande, namelijk:

Fysiotherapeut: wordt in het geval van sportblessures alleen voor jongeren gedeeltelijk gedekt door de basisverzekering basisverzekering. Volwassen zullen een aanvullende verzekering moeten afsluiten om voor vergoeding in aanmerking te komen. Meer informatie over de vergoedingsmogelijkheden vind je op deze pagina.
Sportarts: kan indien gewenst worden ingeschakeld voor sportmedisch advies en onderzoek. Dekking vindt plaats via de aanvullende zorgverzekering.
Podoloog/registerpodoloog/podoposturaal therapeut: worden alleen in ernstige gevallen vergoed door de basisverzekering. Voor sportblessures zal men de rekening zelf moeten betalen of kiezen voor een aanvullend pakket met dekking voor de podoloog, registerpodoloog of podoposturaal therapeut.

Bibliografie

Valkenberg, H., Schoots, W., van Nunen, M., Ormel, W., & Vriend, I. (sd). Handboek Epidemiologie Sportblessures, Stichting Consument en Veiligheid . Opgehaald van veiligheid.nl:

www.nocnsf.nl/cms/streambin.aspx?requestid=48B6B317-A872-4137-92C9-06C6CE332857

De Vries, J. (2014). Podomedic. Opgehaald van www.podomedic.nl

Deze zorgwijzer is samengesteld met hulp van een voormalig podotherapeut en paramedisch professional van het C.I.R.P. (Centrum voor Informatie en Registratie Podoberoepen)

Meer informatie

Uitgebreide informatie over (het voorkomen en behandelen van) sportblessures per sport vind je op:

veiligheid.nl/voorkomblessures

Disclaimer

Deze zorgwijzer wordt beschikbaar gesteld met als doel behulpzame informatie te verstrekken aan bezoekers. Deze zorgwijzer heeft geen therapeutische of diagnostische waarde. Ook is de informatie uit deze zorgwijzer niet bedoeld als vervanging van diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten of andere gediplomeerden en professionals.