Cijfers zorgverzekering

In dit overzicht vind je de belangrijkste cijfers rondom de zorgverzekering in Nederland.

Zoals:

  • Marktaandelen van verzekeraars
  • Zorgpremie statistieken
  • Polisinformatie
  • Het aantal overstappers

Voor persvragen of toelichting ten aanzien van de gegevens en cijfers kun je contact met ons opnemen.

Zorgverzekeraars

Er zijn in Nederland 10 concerns die zorgverzekeringen aanbieden (01-01-2024). Deze zijn verdeeld in vier grote zorgverzekeraars en 6 kleinere partijen.

Concerns en marktaandelen

De vier grootste concerns (Achmea, CZ, VGZ en Menzis) hebben een gezamenlijk marktaandeel van 84,0 procent. Hun marktaandeel is - sinds de invoering van het huidige zorgstelsel in 2006 - geslonken vanaf circa 91 procent.

ConcernAantal verzekerden (in miljoenen)Marktaandeel (2023)
Achmea4,927,8%
CZ4,023,0%
VGZ4,022,7%
Menzis1,810,5%
DSW0,84,5%
A.s.r.0,74,3%
Zorg en Zekerheid0,52,9%
ONVZ0,42,3%
Eno0,21,1%
EUCARE0,20,9%

Verzekeraars en labels

Ieder verzekeringsconcern heeft één of meer verzekeraars en labels onder zich. Hieronder zie je precies wie bij wie hoort..

(klik voor een vergroting)

Deze infographic gebruiken? Dat mag met een bronverwijzing naar deze pagina.

Basisverzekering

De basisverzekering is verplicht voor de meeste mensen die in Nederland wonen of werken. De dekkingen van de basisverzekering staan beschreven in het basispakket.

Tussen basisverzekeringen kan onderling verschil zitten, met name in de keuze uit ziekenhuizen en zorgaanbieders voor planbare medische en geestelijke zorg.

Aantal polissen en verzekeraars

Er zijn in 2023 precies 59 basisverzekeringen in Nederland af te sluiten. Deze worden aangeboden door 20 verzekeraars en hun onderliggende labels.

JaarAantal basispolissenAantal verzekeraars
20105228
20115627
20125926
20136726
20147026
20157125
20166125
20175824
20185524
20195924
20205521
20215720
20226020
20235920

Soort polis

Het aantal verzekerden met een naturapolis neemt de laatste jaren toe, terwijl het aantal verzekerden met een restitutiepolis juist sterk is afgenomen.

201820192020202120222023
Naturapolis75,7%75,7%76,1%77,4%76,1%76,8%
Restitutiepolis19,2%18,9%18,3%14,9%9,7%4,7%
Combinatiepolis5,1%5,5%5,5%7,7%14,2%18,6%

Dit heeft te maken met drie kernfactoren:

  1. Het aanbod van restitutieverzekeringen neemt de laatste jaren af
  2. Restitutieverzekeringen gaan over in een combinatieverzekering
  3. Restitutiepolissen worden steeds duurder in verhouding met naturaverzekeringen

Collectieven

Een groot deel van de Nederlanders heeft een collectieve zorgverzekering, bijvoorbeeld via de werkgever, een patiëntenorganisatie of sportvereniging.

20142015201620172018
70,5%68,9%67,5%67,4%66,6%
20192020202120222023
65,3%63,5%61,6%59,7%58,1%

Zorgpremie

Iedereen in Nederland betaalt zorgpremie voor zijn/haar basisverzekering.

Gemiddelde nominale premie

De overheid stelt ieder jaar de nominale premie vast. Deze is opgebouwd uit 2 soorten premies, namelijk:

  • De rekenpremie
  • De opslagpremie

De rekenpremie wordt ieder jaar vastgesteld door het ministerie. De opslagpremie hangt af van de verzekeraar en betreffen de bedrijfskosten, inzet van reserves en de resultaten van de zorgactiviteiten.

Dit is de gemiddelde nominale premie in de afgelopen jaren:

Gemiddelde premie per polis

In 2024 kost een zorgverzekering gemiddeld 147,34 euro per maand, dat is een stijging van 9,04 euro ten opzichte van 2023.

Restitutiepolissen zijn over het algemeen een stuk duurder dan naturapolissen. Dit heeft te maken met de vrije zorgkeuze die er bij een restitutiepolis wel is en bij een naturapolis niet.

Premie collectief vs. individueel

Premie voor een gemiddelde individuele en collectieve polis.

IndividueelCollectiefVerschil
2010€ 1.127€ 1.055€ 72
2011€ 1.226€ 1.168€ 57
2012€ 1.241€ 1.195€ 46
2013€ 1.230€ 1.188€ 42
2014€ 1.111€ 1.060€ 51
2015€ 1.164€ 1.120€ 44
2016€ 1.206€ 1.165€ 41
2017€ 1.289€ 1.251€ 38
2018€ 1.299€ 1.276€ 23
2019€ 1.366€ 1.354€ 12
2020€ 1.373€ 1.396- € 22
2021€ 1.424€ 1.460- € 36
2022€ 1.459€ 1.513- € 54
2023€ 1.591€ 1.650- € 59

Solvabiliteit zorgverzekeraars

De solvabiliteit zegt wat over de financiële middelen die zorgverzekeraars ter beschikking hebben. Deze reserves zijn noodzakelijk, zodat verzekeraars ook in lastige tijden direct aan betalingsverplichtingen kunnen voldoen.

Voor verzekeraars geldt een minimale solvabiliteitseis van 100 procent, maar alle verzekeraars zitten daar een stuk boven. Deze extra middelen worden vooral gebruikt om grote premieschommelingen op te vangen.

Hieronder het percentage van de minimale solvabiliteitseis per zorgverzekeringsconcern:

Concern2022
Achmea147%
a.s.r.124%
CZ132%
DSW128%
Eno131%
EUCARE134%
Menzis122%
ONVZ128%
VGZ129%
Zorg en Zekerheid151%
Gemiddeld134%

Eigen risico

Naast de zorgpremie geldt er voor de meeste zorgvormen een wettelijk verplicht eigen risico.

Hoogte eigen risico

Het verplicht eigen risico bedraagt 385 euro per kalenderjaar.

Sinds de invoering van het zorgstelsel in 2006 is het eigen risico een aantal keer fors gestegen. De grootste toename vond plaats tussen 2012 en 2013. Verzekerden betaalden toen in één klap 130 euro op jaarbasis meer. Sinds 2016 is het eigen risico gelijk gebleven.

Vrijwillig eigen risico

Steeds meer verzekerden kiezen voor een vrijwillig eigen risico, waarbij er een korting wordt ontvangen op de maandelijkse zorgpremie voor de basisverzekering.

2011201220132014201520162017
5,9%7,0%9,7%10,7%11,7%12,0%12,2%
201820192020202120222023
12,6%13,1%13,3%13,1%13,0%13,3%

Aanvullende verzekering

Een aanvullende zorgverzekering dekt zorgvormen die niet of niet volledig worden vergoed vanuit de basisverzekering, zoals:

  • Tandheelkundige zorg
  • Fysiotherapie
  • Alternatieve geneeswijzen
  • Brillen en lenzen

Aantal verzekerden met aanvullende verzekering

Het aantal mensen in Nederland met een aanvullende zorgverzekering daalt. In 2006 had 93 procent van de verzekerden nog een extra verzekering boven zijn/haar basisverzekering. Nu is dat nog maar 82,5 procent.

201220132014201520162017
88,0%85,7%84,5%84,1%84,3%84,1%
201820192020202120222023
83,6%83,7%83,2%84,9%83,5%82,5%

Zorgtoeslag

De zorgtoeslag is een financiële tegemoetkoming voor de premie en het eigen risico dat zorgverzekerden betalen. De zorgtoeslag wordt overgemaakt door de Belastingdienst.

Grensinkomens

Alleen mensen met een relatief laag inkomen komen er voor in aanmerking voor zorgtoeslag. Er zijn twee grensinkomens, namelijk die voor alleenstaanden en voor fiscale partners:

GroepInkomen 2022Inkomen 2023
Alleenstaanden€ 31.998€ 38.520
Gezinnen/toeslagpartners€ 40.944€ 48.224
Definitieve bedragen

Maximale zorgtoeslag

De maximale zorgtoeslag in 2023 bedraagt 154 euro per maand voor alleenstaanden en 265 euro per maand voor fiscale partners (gezinnen).

2017201820192020202120222023
Alleenstaanden€ 88€ 94€ 99€ 104€ 107€ 111€ 154
Gezinnen€ 170€ 176€ 192€ 199€ 207€ 211€ 265

Verzekerden

Er zijn circa 17,3 miljoen zorgverzekerden in Nederland (2023).

Aantal onverzekerden

Een kleine groep mensen in Nederland hebben geen zorgverzekering, terwijl zij hier wel wonen of werken. Deze groep wordt aangemerkt als onverzekerde.

Hoeveel mensen hebben geen zorgverzekering?

Een overzicht van het aantal onverzekerden:

20152016201720182019202020212022
24.26922.96017.42424.20524.87020.26023.87625.024

Aantal wanbetalers

Er zijn ook mensen die ten minste zes maanden lang geen zorgpremie betalen. Hun zorgverzekering wordt niet stopgezet, maar in plaats daarvan worden zij aangemeld als wanbetaler bij het CAK. Het aantal wanbetalers is de afgelopen jaren sterk afgenomen.

201120122013201420152016
303.528297.954314.138325.810312.037277.023
201720182019202020212022
249.044 223.714 202.702 189.652 170.221158.980

Aantal overstappers zorgverzekering

Ieder jaar krijgen Nederlanders met een zorgverzekering de mogelijkheid om te wisselen van zorgverzekeraar. Daar wordt veelvuldig gebruik van gemaakt.

Overstappercentage per jaar.

201520162017201820192020202120222023
6,8%6,3%6,4%6,2%7,0%6,5%6,5%6,7%8,5%

Voor 2022/2023 zijn er circa 2 miljoen wisselingen van zorgverzekering geweest. Echter is er officieel geen sprake van een overstap als de verzekerde switcht tussen de labels van dezelfde zorgverzekeraar, bijvoorbeeld van Zilveren Kruis naar Interpolis. De verzekerde zal dit overigens zelf wel als een overstap ervaren.

Een label is een merknaam waaronder een bepaalde modelovereenkomst wordt aangeboden.

Zorgkosten

We geven bijna 108 miljard euro uit aan geneeskundige en langdurige zorg in Nederland (voorlopig cijfer 2022). In 2021 was dit een vergelijkbaar bedrag en 11,1 procent van ons bbp.

Totale zorguitgaven

Ontwikkeling van de zorgkosten (geneeskundige en langdurige zorg) in de afgelopen 15 jaar.

JaarZorguitgaven (in €)% bbp**
200866,6 miljard9,3
200973,4 miljard10,0
201073,4 miljard10,2
201175,6 miljard10,2
201278,3 miljard10,5
201379,0 miljard10,6
201480,1 miljard10,6
201580,1 miljard10,3
201682,0 miljard10,3
201783,9 miljard10,1
201887,3 miljard10,0
201992,8 miljard10,1
2020100,5 miljard11,1
2021*107,8 miljard11,2
2022*107,6 miljardnog niet bekend
Zorguitgaven geneeskundige en langdurige zorg | *voorlopige cijfers | **volgens internationale afbakening

Verdeling zorgkosten

Het grootste deel van onze zorguitgaven gaat op aan curatieve zorg. Dat is zorg die erop is gericht om ziekten en kwalen te genezen. Het gaat hierbij om acute én chronische aandoeningen. Vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) wordt de curatieve zorg gefinancierd.

Bronnen

Voor het verzamelen van gegevens is gebruik gemaakt van onderstaande bronnen:

  • Vektis, Zorgthermometer Verzekerden in Beeld: jaargang 2016 t/m 2023
  • Nederlandse Zorgautoriteit (NZa): monitor zorgverzekeringen 2016 t/m 2022
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Het CAK
  • Rijksoverheid.nl
  • De Staat van Volksgezondheid en Zorg

Laatste update

Dit dossier is voor het laatst bijgewerkt op 15 november 2023