Per 1 januari 2015 is de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) zoals we die nu kennen, gewijzigd. De AWBZ-taken zijn ondergebracht bij nieuwe en bestaande wetten, namelijk de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de nieuwe Jeugdwet.

Vooral gemeenten en zorgverzekeraars hebben er daardoor extra taken bijgekregen. Ook voor burgers die (langdurige) zorg nodig hebben, is er iets veranderd. Zij moeten bijvoorbeeld naar een ander loket voor het aanvragen van de juiste hulp en zorg.

Maar wat is er nu precies verandert in de zorg? Hieronder komen de belangrijkste hervormingen/wijzigingen aan bod en wordt er uitgelegd wat die veranderingen in de praktijk gaan betekenen voor mensen die nu (en in de toekomst) gebruik maken van zorg uit de voormalige AWBZ.

Langdurige zorg

Voor  een aantal AWBZ-taken die onder langdurige zorg vallen, is er een nieuwe wet, de Wet langdurige zorg (Wlz). Onder deze nieuwe wet vallen alle zorgtaken voor mensen met een zware, langdurige zorgbehoefte, zoals kwetsbare ouderen, en mensen met een ernstige beperking, chronische ziekte of handicap. Vaak hebben zij 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig.

• Iemand met een zware zorgbehoefte kan zich melden bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).
• Aan de hand van een persoonlijk gesprek en een toetsing nemen zij een indicatiebesluit. Hierin staat op welke zorg de zorgbehoevende recht heeft.
• Deze zorg kan geleverd worden in natura met verblijf in een instelling, maar ook in de thuisomgeving, als de situatie dit toelaat. Tot slot kan men ook een beroep doen op een persoonsgebonden budget.
• Zorgkantoren kunnen je helpen bij het inkopen van de juiste zorg

Infographic (overheid):

Hieronder vind je een handige infographic van de overheid waarin de hervorming van de langdurige zorg schematisch is weergegeven.

Video: Hervorming AWBZ 2015

Hieronder een video waarin de wijzigingen ten aanzien van de langdurige zorg bondig worden besproken.

Persoonlijke verpleging en verzorging (wijkverpleging)

AWBZ-zorgtaken in het kader van persoonlijke verpleging en verzorging die men thuis ontvangt, ook wel extramurale zorg genoemd, worden per 2015 vanuit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw) vergoed. Het gaat hier dus om wijkverpleging- en verzorging, bijvoorbeeld om het toedienen van medicatie, verzorgen van wonden en hulp bij het aankleden en wassen.

In bepaalde gevallen valt persoonlijke verzorging onder de verantwoordelijkheid van gemeenten, namelijk als persoonlijke verzorging onderdeel is van de begeleiding in het dagelijks leven  en er geen lichamelijke hulp aan te pas komt. Voor persoonlijke verpleging en verzorging (wijkverpleging) betaalt men geen eigen risico.

• Een wijkverpleegkundige kijkt naar wat iemand nodig heeft qua zorg. Hierbij wordt gekeken naar geneeskundige zorg, maar ook naar overige ondersteuning, bijvoorbeeld in het huishouden. Zowel de gemeenten als de zorgverzekeraar maken gebruik van de bevindingen van de wijkverpleegkundige, waardoor de nodige zorg zowel via de (nieuwe) Wmo als de Zvw vergoed kan worden.
• Iemand heeft recht op langdurige zorg via de Zvw als hij/zij behoefte heeft aan geneeskundige zorg of daar een hoog risico op heeft.

Belangrijk: voor degene die een AWBZ indicatie hebben voor persoonlijke verzorging en verpleging tot en met 2015, hebben direct recht op deze zorg. De cliënt/zorgbehoevende hoeft hier in principe niets voor te doen.

Zintuiglijke gehandicaptenzorg

Mensen met een zintuiglijke handicap, zoals blinden en doven krijgen per 1 januari 2015 de nodige behandelingen vergoed vanuit de Zvw door de zorgverzekeraar. Deze zorg wordt op dit moment nog vergoed vanuit de AWBZ. Het gaat hier echter alleen om behandelingen waarvoor je niet hoeft worden opgenomen. Men betaalt hiervoor wel een eigen risico omdat het gaat om zorg vanuit de basisverzekering.

Belangrijk: behandelingen waarvoor opname wel nodig is, worden vergoed vanuit de Wlz. Je kunt hiervoor terecht bij het CIZ en de zorgkantoren. Mensen die op dit moment al een vergoeding ontvangen vanuit de AWBZ krijgen deze zorg in 2015 automatisch van de zorgverzekeraar vergoed.

Langdurige Geestelijke Gezondheidszorg

Vanaf 2015 wordt langdurige Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) voor volwassenen door de zorgverzekeraar vergoed. Om precies te zijn, gaat het om zorg die in de eerste drie jaar in een zorginstelling wordt ontvangen. Er moet voor deze zorg wel eigen risico betaald worden. Na de drie jaar wordt de zorg geregeld via de zorgkantoren en de regels van de Wlz. In plaats van eigen risico wordt er dan een inkomensafhankelijke bijdrage gevraagd.

Belangrijk: voor mensen die nu al langdurige GGZ ontvangen is er een overgangsregeling: ben je per 1 januari 2015 korter dan één jaar opgenomen in een zorginstelling? Dan wordt de zorg in de eerste drie jaar vergoed door de zorgverzekeraar. Ben je langer dan één jaar opgenomen? Dan wordt de zorg in 2015 geregeld door de zorgkantoren volgens de regels van de nieuwe Wlz.

Huishoudelijke hulp

De gemeente is verantwoordelijk voor ondersteuning en hulp in het dagelijks leven en het huishouden, zoals opruimen, schoonmaken, koken, maar ook begeleiding bij deelname in de maatschappij. Verder kan men voor aanpassingen aan de woning of speciale woonvoorzieningen bij de gemeente terecht. Vergoeding vindt plaats via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Hulpbehoevenden, zoals ouderen en gehandicapten, kunnen hiervoor terecht bij het Wmo-loket van hun gemeente.

Belangrijk: mantelzorgers die voor hun naaste(n) zorgen worden tevens vanuit de Wmo ondersteund. Vanuit de Wmo kan een vrijwilliger of arbeidskracht tijdelijk de Wmo-taken overnemen. Men noemt dit vervangende mantelzorg.

Jeugdzorg

Per 2015 is er een nieuwe Jeugdwet, waarvoor gemeenten verantwoordelijk worden. Het gaat om zorg die betrekking heeft op alle vormen van jeugdhulp, jeugd-ggz, gesloten jeugdzorg, kinderbescherming , jeugdreclassering, en jeugd-vb. Zorg die in 2014 nog onder de AWBZ viel, valt nu onder de nieuwe Jeugdwet, zoals:

• Behandeling met of zonder verblijf voor jongeren met een psychische stoornis of (licht) verstandelijke beperking
• Begeleiding, persoonlijke verzorging, persoonlijke verpleging en bijbehorend kortdurend verblijf voor jongeren met een stoornis, beperking of aandoening
• Transport van en naar locatie voor de bovenstaande zorgbehoevenden

Belangrijk: zorg voor kinderen en jongeren met een ernstige lichamelijke en/of verstandelijke beperking valt per 2015 onder de Wlz. Dit zijn kinderen/jongeren die zijn aangewezen op permanent toezicht of 24 uur zorg in de nabijheid.

Overgangsregeling AWBZ

Om de transitie van de AWBZ naar de andere en nieuwe wetten (Wmo, Wlz en Zvw) soepel te laten verlopen, komen veel mensen in aanmerking voor een zogenaamde overgangsregeling. Deze regeling wordt in dit artikel uitgebreid besproken. De overheveling van de AWBZ zal op ongeveer 800.000 Nederlanders betrekking hebben, zoals in onderstaande grafiek in beeld is gebracht.

Meer informatie

Op de websites van de rijksoverheid: dezorgverandertmee.nl en hoeverandertmijnzorg.nl is meer informatie te vinden over de wijzigingen in de langdurige zorg.

Zorgmeldpunten

Door de veranderingen in de zorg zijn er veel nieuwe zorgmeldpunten opgericht. Wil je weten bij welk meldpunt jij terecht kan voor je vraag of klacht? Bekijk dan dit overzicht.