Schizofrenie is een ernstige, psychische aandoening en hersenziekte met psychische en sociale consequenties. Denkprocessen van schizofrenen verslechteren en ook op sociaal-emotioneel vlak zijn er meerdere problemen. Door de aandoening treedt er een achteruitgang op in het maatschappelijk functioneren.
Een psychose lijkt qua symptomen en bijbehorende problemen sterk op schizofrenie. Het verschil is echter dat een psychose vaak eenmalig is: na een maand gaan de symptomen vaak over en zal iemand op ten duur weer langzaam ‘normaal’ kunnen functioneren. Nieuwe psychoses komen daarna meestal niet meer voor. Bij Schizofrenie ligt dat anders: je kunt dan meerdere psychoses ondervinden en/of veel langer last hebben van één psychose. Het is dan een chronische psychose geworden.
Psychose bij jongeren
Een psychose kan bij jongeren natuurlijk ook voorkomen. Je hebt dan je gedachtes even niet meer op een rijtje of je haalt dingen die je in het echt hebt meegemaakt door elkaar met belevingen binnen je fantasie. Je kunt ook angstig worden en denken dat andere mensen je achtervolgen en/of kwaad willen doen. Als je je herkent in deze verschijnselen hoeft dat echter niet per definitie te betekenen dat je een psychose hebt. Dergelijke hallucinaties en gedachtes kunnen ook veroorzaakt worden door drugsgebruik. Als je twijfelt, is het verstandig om zo snel mogelijk contact en hulp te zoeken. Bijvoorbeeld bij De Jutters of ‘Help! Ik heb een psychose’.
Oorzaak
Het ontstaan van een psychose of schizofrenie is niet simpelweg te verklaren. En zijn vaak meerdere factoren die een rol kunnen spelen:
- Erfelijkheid
- Externe factoren (stress, ingrijpende gebeurtenissen, medicijnen -en drugsgebruik)
- Een lichamelijke aandoening
- Doofheid
- Dementie
Symptomen en gevolgen
Mensen met Schizofrenie of een psychose zien, horen, ruiken of voelen dingen die er in werkelijkheid niet zijn: hallucinaties. Ook kunnen zij dingen denken die ‘logisch gezien’ niet kloppen of onwaar zijn: zogenaamde waanideeën. Van deze zintuiglijke ervaringen en gedachtepatronen worden schizofrenen en psychoten vaak angstig. Verder praten schizofrenen en mensen met een psychose soms op een vreemde manier of slaan ze zelfs wartaal uit. Ook hun gedrag en bewegingen zijn soms abnormaal. Door de symptomen hebben mensen met schizofrenie of een psychose dikwijks problemen op het sociale vlak: ze kunnen niet meer naar verwachting presteren tijdens werkzaamheden, hobby’s of sport. Daarnaast kunnen ze in het dagelijks leven minder goed communiceren met hun omgeving. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de symptomen aan te pakken, zie het kopje: ‘vergoeding zorgverzekering’, hieronder.
Vergoeding zorgverzekering
Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om de symptomen van schizofrenie of een psychose te bestrijden. Deze worden hieronder besproken. Het is daarbij ook handig om te bespreken wat de basis- en aanvullende zorgverzekering vergoedt.
In dit artikel lees je meer over het kiezen van de juiste zorgpolis. Daarbij wordt ook de nieuwe polis van minister Schippers besproken.
Medicijnen
Medicijnen kunnen belangrijke rol spelen voor het onderdrukken van de symptomen en het voorkomen van psychoses. Vaak worden hiervoor antipsychotica voorgeschreven. Deze hebben een kalmerende werking en gaan psychotische verschijnselen tegen. Omdat psychoses zich kunnen herhalen, moeten deze medicijnen vaak voor langere tijd ingenomen worden. Zelfs als de symptomen niet langer aanwezig zijn.
Medicijnen worden meestal volledig vergoed door de basisverzekering. Wel geldt er een eigen risico. Daarnaast kan er in sommige gevallen sprake zijn van een eigen bijdrage. Kijk in dat geval op medicijnkosten.nl. Voor de eigen bijdrage medicijnen (GVS) kun je jezelf aanvullend verzekeren. Dit kan vooral bij duurdere medicijnen gunstig uitpakken. Zorgwijzer heeft een overzicht van de vergoedingen voor de eigen bijdrage geneesmiddelen.
Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
Zorg voor mensen met een psychose of schizofrenie wordt in veel gevallen geregeld via de eerste- of tweedelijns geestelijke gezondheidszorg. Deze wordt vanuit de basisverzekering vergoed. Je betaalt dan alleen het wettelijke eigen risico. Let er ook op dat de zorgverlener is gecontracteerd bij de verzekeraar, anders riskeer je onvolledige vergoeding. Hieronder lees je welke psychologische behandelingen en therapieën beschikbaar voor personen met schizofrenie of een psychose:
- Bijeenkomsten en psycho-educatie: goede informatievoorziening over de psychische aandoening, beschikbare medicijnen en de mogelijke behandelingen is erg belangrijk voor mensen met schizofrenie of een psychose
- Gezinsinterventies: soms kan het ook nodig zijn de gezinsleden te ‘behandelen’. Tijdens een interventie leert de patiënt en zijn gezin/familie om te gaan met de symptomen van schizofrenie. Daarnaast worden er tips gegeven die helpen bij het bevorderen van het sociaal functioneren van de schizofreen
- Cognitieve gedragstherapie: bij deze therapie wordt er gekeken naar het denkgedrag van de patiënt. Er wordt getracht om de angst als gevolg van hallucinaties of waanideeën weg te nemen
- Persoonlijke gesprekken met een psycholoog of psychiater: door het voeren van een goed gesprek met een professional kun je bewuster worden van jouw manier van denken en jouw manier van ervaringen beleven. Dit kan een positief effect hebben op je gedrag in de maatschappij.
