Het kabinet gaat zorgverzekeraars en zorgaanbieders boetes opleggen als zij zich niet nadrukkelijker gaan inzetten om de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) terug te dringen. Met name in de specialistische GGZ zijn de problemen groot.
In sommige regio’s in Nederland moet een zorgbehoevende een half jaar wachten voordat de hulp op gang komt. Terwijl de norm voor het eerste intake gesprek op vier weken na de aanmelding ligt en maximaal tien weken later de behandeling moet plaatsvinden.
Onacceptabel, vindt staatssecretaris Blokhuis van de ChristenUnie. Hij stelt dat als de wachttijden zo lang blijven dit ernstige gevolgen heeft voor patiënten: relaties kunnen kapot gaan, iemand kan zijn/haar baan verliezen en in de schulden raken.
Oorzaak
Ondanks dat het budget voor de GGZ al jaren stijgt, worden de wachtlijsten niet opgelost. Zo is de behandelcapaciteit slecht verdeeld over het land en is de onderlinge samenwerking beneden peil. Ook de start en afbouw van behandelingen is inefficiënt. Tot slot is er een tekort aan personeel.
Volgens Philippe Delespaul, hoogleraar innovatie in de GGZ, zijn de wachtlijsten te verklaren aan het sterk opgeschroefde kwaliteitsbeleid. Dit heeft ervoor gezorgd dat behandelaars instellingen verlaten en als zelfstandige een eigen kliniek beginnen. Daarbij laten ze de complexe gevallen over aan de instellingen en houden ze de relatief gemakkelijk casussen zelf. Maar het zijn juist de complexe gevallen waarvoor de lange wachttijden van toepassing zijn.
Kortom, de cliënt is het slachtoffer geworden van de marktwerking, die in dit geval niet werkt, omdat er sprake is van een gebrekkig aanbod zorgaanbieders en een grote vraag.
Belofte
De belofte die zorgaanbieders en zorgverzekeraars hebben gemaakt om de wachttijden voor 1 juli 2018 in te korten binnen de geldende normen lijkt niet gaan lukken, blijkt uit een rapportage van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
De minister gaat daarom in gesprek om alle betrokken partijen aan te spreken op hun verantwoordelijkheid en waar dat nodig is boetes op te leggen als er niets aan de situatie verandert.
Bemiddeling
De staatssecretaris verwacht dat zorgaanbieders en zorgverzekeraars actief mensen gaan voorlichten over de mogelijkheid tot wachtlijstbemiddeling. Daardoor kan iemand veel sneller worden geholpen: als er in de ene instelling geen ruimte is, kan verwezen worden naar een andere, nabijgelegen kliniek waar de wachttijd korter is.
Om effectief te bemiddelen, is het echter wel zaak dat er meer bekend wordt over de lengte van de wachtlijsten bij de zorgverleners. Slechts 70 procent van de zorgaanbieders maakt dit gegeven openbaar. Toezichthouder NZa overweegt daarom boetes op te leggen.
