7 misvattingen over ons zorgstelsel

7 misvattingen over ons zorgstelsel

Artikel door: Koen Kuijper - geen reacties

7 misvattingen over ons zorgstelsel

Rondom ons huidige zorgstelsel is veel te doen. Zowel binnen de politiek als in de maatschappij wordt er discussie gevoerd over de manier waarop we de zorg organiseren in Nederland.

Helaas zijn er nog altijd veel misvattingen over onze zorg, de zorgverzekering en de zorgverzekeraars.

Wat zijn de zeven grootste onderbuikgevoelens over ons huidige zorgstelsel en wat klopt daar eigenlijk van?

Zorgwijzer zocht het voor je uit.

1. Er wordt ieder jaar op de zorg bezuinigd

Kolder.

Er wordt ieder jaar juist meer geld besteed aan zorg, zeggen de cijfers.

Voor 2019 liggen de zorguitgaven naar verwachting op ruim 106 miljard euro. Dat is zo’n 5 miljard meer dan een jaar eerder. Ter vergelijking: in 2005 lagen de zorgkosten op ruim 65 miljard. Ieder opeenvolgend jaar werd een stijging geconstateerd.

Desondanks zijn er veel Nederlanders die blijven roepen dat er jaar in jaar uit op de zorg wordt bezuinigd. Dat zijn onderbuikgevoelens en weerspiegelen niet de de realiteit. Natuurlijk worden er op bepaalde vlakken maatregelen doorgevoerd om geld te besparen. Maar dat is vooral bedoeld om de keiharde stijging van de zorgkosten af te remmen.

2040

De verwachting is dat onze zorguitgaven in 2040 twee keer zo hoog zijn als nu.

Waar komt die enorme stijging vandaan?

Er zijn drie oorzaken:

  1. De vergrijzing neemt toe: er zijn steeds meer ouderen die zorgbehoevend worden. De kosten voor langdurige zorg nemen dan toe.
  2. Het aantal mensen met een chronische ziekte neemt toe. Van circa 5 miljoen nu naar 7 miljoen chronisch zieken in 2030. Dat zorgt voor een forse stijging van de zorguitgaven.
  3. Er komen steeds meer nieuwe en betere behandelingen en medicijnen op de markt, waardoor we langer en beter kunnen leven en deelnemen aan de maatschappij. Daar hangt echter wel een prijskaartje aan vast.

2. Steeds meer mensen kunnen hun zorgpremie niet betalen

Onzin. Het tegenovergestelde is waar: steeds meer mensen kunnen hun zorgpremie betalen.

Het aantal mensen met een betalingsachterstand van ten minste zes maanden zorgpremie neemt de laatste jaren sterk af, zo blijkt uit de cijfers.

201120122013201420152016201720182019
303.528297.954314.138325.810312.037277.023249.044223.714202.702

Er zijn nu ongeveer 200.000 mensen aangemeld als wanbetaler bij het CAK. Dat waren er nog 312.000 in 2015. Er zijn tal van versoepelingen doorgevoerd waardoor burgers gemakkelijker een betalingsregeling kunnen afsluiten.

3. Ons zorgstelsel deugt van geen kant

Deze uitspraak wordt niet door onderzoek ondersteund. Ons zorgstelsel scoort al jaren bovenaan in verschillende analyses (Bron: 1, 2 en 3).

Bio-ethicus en oncoloog Ezekiel Emanuel vermoedt dat wij waarschijnlijk het beste zorgstelsel ter wereld hebben, stelt hij in een podcast. Emanuel was voormalig topadviseur op het gebied van gezondheidsbeleid in de regering-Obama

De bijna 15 jaar aan gereguleerde marktwerking in de zorg heeft ons veel gebracht, wat overigens niet betekent dat alles goed gaat.

Desalniettemin:

  1. Zijn er minder wachttijden en wachtlijsten: het huidig stelsel motiveert meer om vanuit de patiënt te kijken in plaats van te kijken naar het soort verzekering (ziekenfonds of particulier).
  2. Is de transparantie toegenomen, blijkt uit een evaluatie van KPMG.
  3. Is de zorg toegankelijker geworden: er is geen onderscheid meer tussen publieke en private zorg waardoor risicoselectie grotendeels is verdwenen. Verzekeraars hebben veel meer prikkels om zich te richten op chronisch zieken dan in de tijd van het ziekenfonds.
  4. Is er meer innovatie: denk aan ziekenhuizen hebben geen vaste budgetten en er zijn duidelijke prikkels om zuinig met ruimte en vastgoed om te gaan.
  5. Zijn de overheadkosten van ons huidige stelsel gelijk of lager dan ten tijde van het ziekenfonds. Zelfstandige behandelcentra, ketenzorg, anderhalvelijnszorg en e-health hebben gezorgd voor kwaliteitsverbetering en hogere doelmatigheid.

Rozengeur en maneschijn

Natuurlijk is dit zorgstelsel niet alleen rozengeur en maneschijn. Uit een actieplan van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Zorginstituut Nederland wordt gepleit voor meer inzet op het gebied van preventie. Ook moet niet-effectieve zorg uit het basispakket worden geschrapt.

Verder is de bekostiging van onze zorg nog steeds vrij complex en is de regeldruk te groot. Genoeg redenen dus om het huidige stelsel te verbeteren.

Nationaal zorgfonds?

Een kleine groep Nederlanders pleit voor een nationaal ziekenfonds, aangestuurd door de Rijksoverheid. In dit stelsel bestaat er geen eigen risico en is het basispakket voor iedereen gelijk. Dat klinkt als muziek in de oren.

Alleen heeft elke medaille een keerzijde.

De overheid heeft in het verleden namelijk vaak genoeg bewezen dat het niet zo goed is in de centrale regie van overheidsorganisaties. Denk aan de problemen bij de Belastingdienst, de SVB en het UWV. De overheid heeft dan ook niet voor niets voor het huidige stelsel gekozen, waarin ze een belangrijke verantwoordelijkheid bij een externe partij (de zorgverzekeraars) heeft gelegd. Bovendien is een centraal geregeld ziekenfonds waarschijnlijk veel te duur om in te voeren.

De NHS (in het Verenigd Koninkrijk) is een goed voorbeeld van waar een nationaal ziekenfonds heeft gefaald. Er is daar nauwelijks innovatie, de kwaliteit is minder en voor de huisarts moet je soms twee weken wachten als je een niet-urgente klacht hebt. Ook de ambulancezorg is hopeloos geregeld, stelt de Guardian aan de hand van NHS-data.

4. Verzekeraars vullen hun zakken met onze premie

Het klopt dat er in de top van grote verzekeraars veel geld wordt verdiend. Toch is het een misvatting dat verzekeraars hun zakken vullen met onze zorgpremie. Sterker nog, zorgverzekeraars mogen geen winst maken. En als er toch meer geld binnenkomt dan dat er uit gaat, moet dat geld terugvloeien naar de zorg of worden gebruikt voor het versterken van de financiële buffers.

Ruim 97 procent gaat naar de zorg

Van iedere euro aan premie die we betalen gaat ten minste 97 procent rechtstreeks naar de zorg, bijvoorbeeld je huisarts, medicijnen of het ziekenhuis.

De kosten voor bedrijfsvoering, personeel en administratie bedragen circa 2,5 procent van de kosten.

Verzekeraar VGZ heeft een mooi overzicht van hoe zij jouw premie besteden. Spoiler alert: er wordt geen winst gemaakt.

Reclame

Dan is er ook nog een groep die vindt dat verzekeraars hun geld verbrassen aan reclames. Ook dat is wat kort door de bocht.

Allereerst gaat slechts een heel klein percentage van de premie-inkomsten daadwerkelijk op aan reclame.

Bovendien wordt het geld dat wordt besteed aan ‘reclame niet alleen gebruikt voor het werven van nieuwe klanten. Sterker nog, het merendeel wordt besteed aan voorlichting van bestaande klanten en communicatie door het jaar heen.

5. Nederland is ‘klaar’ met dit zorgstelsel

Deze opvatting wordt vaak verdedigd door mensen die de zorg als een overheidstaak zien en alle marktwerking uit de zorg willen slopen. Er zou veel ‘ontevredenheid’ zijn, stellen zij.

Toch is zo’n 80 procent van de Nederlanders het eigenlijk niet met de stelling eens, blijkt uit een monitor van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Het overgrote merendeel van de burgers is namelijk tevreden door zijn of haar zorgverzekeraar, bijvoorbeeld over de afhandeling van declaraties en de klantenservice. Ook op Zorgwijzer scoren de verzekeraars goed, met een 7,7 als gemiddeld klantcijfer.

Ruim 1 miljoen overstappers

Ondanks de grote algehele tevredenheid, stappen er ruim 1 miljoen per jaar over naar een andere zorgverzekering. En dat zijn slechts de mensen die van het ene verzekeringsconcern naar een ander concern switchen. Ook binnen de concerns zelf vinden er ieder jaar veel wisselingen plaats.

Prijs en verandering in de zorgbehoefte spelen een belangrijke rol bij een overstap, blijkt uit een onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Verbeteringen

Natuurlijk zijn er genoeg verbeterpunten mogelijk voor het vergelijken en overstappen. Zo is het soms nog lastig om je zorgverzekering goed te kunnen vergelijken door het enorme aanbod collectieve polissen. Die blijken in de praktijk vaak duurder dan de verzekeringen zonder collectiviteitskorting.

In 2023 gaat de Rijksoverheid wat doen aan de collectieve zorgverzekering. De eerste stap is al gezet, want de korting op de basisverzekering bedraagt nog maar 5 procent (was voorheen 10 procent).

6. Zorgverzekeraars hebben onnodig veel geld

Zorgverzekeraars hebben een hoop geld achter de hand. Dat zijn zij op grond van Europese regelgeving verplicht. Maar onnodig is dat geld zeker niet. Met de financiële reserves kunnen verzekeraars grote schommelingen in de zorgpremie voorkomen en risico’s afdekken, bijvoorbeeld bij politieke onzekerheid, overheveling van zorgtaken en worst-case scenario’s.

Kortom, de buffers zorgen ervoor dat verzekeraars de rekeningen van zorgverleners kunnen blijven betalen in tijden dat het financieel tegenzit, bijvoorbeeld nu als gevolg van de coronacrisis.

Ook de Nederlandsche Bank erkent het belang van de hoge financiële reserves.

146 procent

De gemiddelde solvabiliteit ligt met 146 procent (in 2019) boven de eis van 100 procent. Dat wordt bewust gedaan, want bij een te lage solvabiliteit moet een verzekeraar maatregelen treffen en een formeel herstelplan uitvoeren.

7. Ons zorgpersoneel verdient ondermaats vergeleken met andere landen

Dat klopt niet. Sterker nog, volgens een vergelijking van salarissen in Nederland en met de rest van de wereld verdient ons zorgpersoneel juist behoorlijk goed, schrijft de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. En dat geldt zowel voor artsen als verpleegkundigen.

Een verpleegkundige op MBO-niveau met vijf jaar werkervaring verdient gemiddeld 2.926 euro bruto bij een 38-urige werkweek, stelt loonwijzer.nl.

Dat betekent natuurlijk niet dat er geen verbeteringen zouden moeten zijn voor zorgmedewerkers. De werkdruk moet fors omlaag en er moet meer waardering komen voor ons waardevolle zorgpersoneel.

Lonen stijgen

Gelukkig zijn de salarissen in de zorg per 2020 met gemiddeld 3,28 procent gestegen. In 2021 wordt een verhoging van 3,24 procent verwacht. Daarnaast krijgen bijna alle zorgmedewerkers een bonus van 1.000 euro netto, wat niet meer dan terecht is gezien hun enorme inspanningen.

Schrijf een reactie

Het e-mailadres blijft prive.