De hele wereld is in de ban van het coronavirus. Er zijn drastische maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te remmen, ook in Nederland. Dat is gelukt.

Toch worden we nog bijna iedere dag overspoeld met berichtgeving over het coronavirus. Vaak is het negatief. En dat is logisch in tijden van een crisis. Toch is er ook genoeg goed nieuws te melden over corona.

Zorgwijzer stelde daarom speciaal een goed-nieuws-overzicht samen.
(laatste update: 29 juni 2020)

Let op: dit artikel is al een tijdje niet meer bijgewerkt. Het kan zijn dat bepaalde informatie niet meer klopt.

Voor het eerst geen doden

Voor het eerst sinds 6 maart zijn er dagen zonder geregistreerde doden als gevolg van het coronavirus. Dit gebeurde op 22 juni en 28 juni. Verder zien we een laag en stabiel aantal nieuwe besmettingen en ziekenhuisopnames van Covid-19 patiënten.

Dat is goed nieuws, want dit betekent dat het virus zich veel minder snel verspreid dan eerst. De intelligente lockdown heeft effect gehad.

Overzicht corona in Nederland

Het RIVM meldt op 25 juni 5 nieuwe geregistreerde ziekenhuisopnames. Het geregistreerde dodental is voor het eerst gelijk gebleven.

Datum	Ziekenhuisopnamen	IC-bedden	Overleden personen
28-06-2020	+ 3	+ 1	gelijk
27-06-2020	+ 1	– 10	+ 2
26-06-2020	+ 6	– 10	+ 3
25-06-2020	+ 5	gelijk	+ 3
24-06-2020	+ 6	+ 1	+ 2
23-06-2020	+ 3	– 11	+ 5
22-06-2020	+ 2	+ 4	gelijk
21-06-2020	+ 3	– 2	+ 1

*Tabel betreft toename/afname per datum – bron: RIVM/LCPS

IC’s

Verder daalt het aantal coronapatiënten op de IC nog steeds bijna iedere dag. Er liggen nu 30 Nederlandse Covid-19 patiënten op de IC (peildatum: 28 juni). Op de ‘piek’ waren dit er 1.424. Cijfers worden doorgegeven via het Landelijke Coordinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS)

Er liggen verder geen coronapatienten meer op de IC in Duitsland.

De reguliere zorg wordt weer opgestart en zoveel mogelijk naar een normaal niveau gebracht. Toch blijft de druk op de IC’s groter dan normaal.

Versoepeling lockdown maatregelen

Ook in de rest van Europa hebben de lockdownmaatregelen hun vruchten afgeworpen. Het is duidelijk dat het virus zich veel minder snel verspreid. Ziekenhuizen krijgen lucht.

Er is daarom ruimte voor versoepeling van de lockdown.

Nederland

Ook in Nederland zijn de coronamaatregelen versoepeld:

• Basisscholen zijn sinds 11 mei weer open, net zoals de kinderopvang. Middelbare scholen zijn per 2 juni open gegaan.
• Ook contactberoepen zijn sinds 11 mei weer open.
• Niet-contactsporten, zoals tennis en golf mogen vanaf 11 mei door iedereen weer uitgeoefend worden (met uitzondering van wedstrijden).

Ook voor de horeca zijn er versoepelingen: cafés en restaurants met een terras mogen waarschijnlijk 1 juni weer open. Ook binnen mogen restaurants en cafe onder strenge voorwaarden weer open. In het OV is het sinds 1 juni verplicht om een (niet-medisch) mondkapje te dragen.

De volgende stap komt voor de sportscholen die vanaf 1 juli open mogen. Middelbare scholen gaan na de zomervakantie weer helemaal open.

Duitsland

In Duitsland zijn winkels, scholen, hotels, attractieparken markten en horeca weer open. Dat gebeurt wel onder strenge voorwaarden. Ook de Duitse voetbalcompetitie is weer opgestart.

Mondkapjes zijn het het OV en de meeste winkels verplicht. ook in restaurants moet je bij verplaatsingen een mondkapje dragen.

Oostenrijk

Oostenrijk heeft als eerste land in Europa de maatregelen tegen het coronavirus versoepeld. Winkels, scholen en de horeca zijn weer geopend. Daar gelden wel strenge beperkingen.

Oostenrijkers zijn verplicht om een mondkapje te dragen als ze winkels ingaan of gebruik maken van het OV. Ook zijn er limieten voor het maximum aantal klanten per winkel.

Frankrijk

In Frankrijk zijn de sinds 11 mei weer open. Op 18 mei volgden de lagere klassen van de middelbare scholen. Voor andere onderwijsinstellingen wordt verwacht dat deze in juni of julie weer deels open kunnen.

Ook winkels en de horeca hebben in Frankrijk hun deuren weer geopend. Er gelden wel beperkingen.

Ook het openbaar vervoer gaat weer grotendeels terug naar normaal. Daarbij wordt het wel verplicht om een mondkapje te dragen.

Spanje

Ook in Spanje, dat hard getroffen is door corona, gaat het nu de goede kant op. De cijfers van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames lopen sterk terug.

Alle Spanjaarden mogen daarom sinds begin mei weer de straat op. Ook de horeca mag weer voorzichtig open, hetzij met beperkingen.

Italië

Ook uit Italië komen er sinds begin april goede berichten over het aantal ziekenhuisopnames en besmettingen.

Ook in Italië wordt de lockdown daarom versoepeld:

• Mensen mogen weer naar buiten en op bezoek bij familie
• Fabrieken en de bouw zijn weer open
• Winkels en de horeca zijn onder voorwaarden weer open

In het openbaar vervoer en in winkels zijn mondkapjes verplicht.

5,5 procent heeft coronavirus gehad

Zo’n 5,5 procent van de Nederlanders heeft het coronavirus mogelijk al gehad. Dat is een inschatting op basis van onderzoek van Sanquin naar antistoffen onder bloeddonoren.

Van de onderzochte groep donoren heeft ongeveer 5,5 procent antistoffen tegen het coronavirus ontwikkeld. Dat zou in theorie betekenen dat al honderdduizenden Nederlanders het virus hebben gehad. Dat kan positief zijn, vooral als blijkt dat die antistoffen duiden op immuniteit, maar dat moet nog onderzocht worden.

Hoe meer mensen immuun zijn, hoe meer de verspreiding van het virus wordt vertraagd. Als circa 60 procent van de bevolking immuun zou zijn, zou het virus geen kans meer krijgen om zich te verspreiden. Zo blijkt uit berichten van experts.

Studie Brabantse ziekenhuizen

Een studie onder zorgmedewerkers van twee grote Brabantse ziekenhuizen toonde ook al aan dat waarschijnlijk veel meer mensen in Nederland besmet zijn geraakt dan blijkt uit de officiële cijfers. Het klinkt misschien als slecht nieuws, maar dit is juist een positieve ontwikkeling.

Waarom?

“Het betekent dat de groepsimmuniteit onder de Nederlandse bevolking waarschijnlijk al verder gevorderd is dan aanvankelijk gedacht”, zegt arts-microbioloog Jan Kluytmans, die is betrokken bij het onderzoek. 

Bij veel mensen gaat de infectie van SARS-CoV-2 (het nieuwe coronavirus). gepaard met lichte of milde klachten. Vooral bij jongere mensen gaan de klachten nog wel eens onopgemerkt voorbij.

15 procent burgers Heinsberg immuun

Uit een populatiestudie van het zwaar getroffen Duitse district Heinsberg zou blijken dat ruim 15 procent van de bevolking immuniteit heeft opgebouwd tegen het coronavirus. Daarnaast zou slechts 1 op de 270 mensen aan de gevolgen van het virus zijn overleden. Dat is minder dan 0,5 procent.

Veel mensen genezen

Volgens het Johns Hopkins Coronavirus Resource Center zijn er wereldwijd al zo’n 5,1 miljoen mensen (peildatum: 29 juni) genezen van Covid-19. In werkelijkheid zijn dat er natuurlijk veel meer.

Hoewel harde cijfers ontbreken, weten we ook dat in Nederland al heel veel mensen zijn hersteld van het virus en daarmee immuniteit hebben opgebouwd. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan.

In Nederland is een 101-jarige vrouw hersteld na besmetting met het coronavirus. Ze lag 1,5 week in het ziekenhuis.

Coronavirus lijkt in China onder controle

In Wuhan en de Chinese provincie Hubei, waar de coronapandemie is begonnen, is het laatste noodhospitaal al een tijd geleden gesloten.

In heel China komen er dagelijks slechts tientallen nieuwe besmettingen bij. Het land lijkt de situatie onder controle te hebben. De meeste nieuwe besmettingen komen overigens van Chinezen die zijn teruggekeerd vanuit het buitenland.

Ruim 84.000 mensen in China hebben het longvirus gekregen. Althans, dat is het geregistreerde aantal besmettingen. Van deze groep zijn er inmiddels ruim 79.000 volledig hersteld. Ruim 3.200 mensen zijn overleden. Critici twijfelen aan deze cijfers en denken dat de aantallen bewust lager worden gehouden.

Vaccin corona

Er zijn wereldwijd zo’n 90 farmaceutische bedrijven en academische instellingen die werken aan een vaccin. Naar verwachting is er begin volgend jaar op grote schaal een coronavaccin beschikbaar, hoewel er ook geluiden zijn die uitgaan van september.

Het belangrijkste nieuws over de ontwikkelingen van een corona vaccin:

Coronavirus muteert ‘amper’

Het coronavirus muteert nauwelijks, terwijl het zich wel zeer snel verspreid onder de bevolking. Dat stellen onderzoekers van de Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory.

Er wordt door het Amerikaanse laboratorium onderzoek gedaan op meer dan 1.000 verschillende monsters van het virus, bijvoorbeeld de variant die als eerste in China opdook en de variant die nu in VS wordt aangetroffen. Uit het onderzoek blijkt dat er tussen de monsters weinig verschil zit, wat betekent dat het virus zich amper muteert.

Verder zijn er aanwijzingen dat er geen nieuwe varianten van het coronavirus ontstaan die dodelijker zijn dan de oorspronkelijke.

Al met al is dit erg goed nieuws voor de ontwikkeling van een vaccin:

• Er hoeft niet ieder jaar een vaccin ontwikkeld te worden, zoals bij de gewone griep.
• Eén vaccin zou jarenlang bescherming kunnen bieden en misschien zelfs levenslang.

Immuunsysteem maakt antistoffen aan tegen corona

Het menselijk immuunsysteem is in staat om te vechten tegen het coronavirus en de ziekte die door het virus wordt veroorzaakt (Covid-19). Dat zou op een vergelijkbare wijze gebeuren als bij de griep, blijkt uit een onderzoek in Melbourne, waar ook een Nederlandse onderzoekster aan meewerkt.

In het onderzoek werd gekeken naar de immuunreacties van patiënten die waren besmet met het coronavirus. Daarvoor werden cellen in het bloed onderzocht.

Wat bleek bij patiënten met milde klachten te gebeuren:

• Meerdere onderdelen van het immuunsysteem werden vrij snel na de infectie geactiveerd.
• De hoeveelheid virus ging langzamerhand naar beneden.
• Drie dagen na de piek van de immuunreactie was het lichaam virusvrij en hersteld.

Het lichaam van patiënten doet dus precies wat het moet doen: vechten tegen het virus. De resultaten in het onderzoek moeten helpen bij de ontwikkeling van een effectief vaccin dat het immuunsysteem op dezelfde wijze kan activeren als bij een daadwerkelijke besmetting, maar zonder dat men er ziek van wordt.

Eerste humane proef vaccin coronavirus

In de VS is men (op 16 maart) begonnen met een eerste humane proef voor een vaccin ter bescherming tegen het coronavirus.

Het vaccin bevat een genetische code die van het virus is gekopieerd. Het lichaam gaat hierop reageren en maakt antistoffen aan. Toch stellen experts dat het nog maanden zal duren voordat bekend is of het vaccin werkt.

Tbc-vaccin ingezet onder zorgmedewerkers

In het Radboud Universitair Medisch Centrum en het Universitair Medisch Centrum Utrecht wordt er op grote schaal een tbc-vaccin ingezet om zorgmedewerkers mogelijk beter te beschermen tegen het coronavirus.

Het vaccin tegen tuberculose (tbc) geeft het afweersysteem een boost, waardoor personeel beter is beschermd tegen virussen. 500 medewerkers krijgen het vaccin toegediend. 500 andere medewerkers krijgen een placebo. Vervolgens worden beide groepen nauwlettend in de gaten gehouden. Als er minder mensen ziek worden en uitvallen in de gevaccineerde groep dan kan het vaccin op grote schaal worden ingezet ter bescherming van iedereen in de zorg.

Apen immuun na genezing corona

Uit een onderzoek van Chinese virologen blijkt dat apen die zijn geïnfecteerd met het coronavirus na genezing immuun blijken voor een nieuwe coronabesmetting:

1. Vier resusapen werden met het SARS-CoV-2 in aanraking gebracht.
2. Alle vier de apen werden ziek: ze kregen koorts, ademhalingsproblemen en verloren hun eetlust.
3. Eén aap ontwikkelde zichtbare schade aan de longweefsels. Die werd geëuthanaseerd.
4. De andere apen herstelden geleidelijk en vertoonden uiteindelijk geen symptomen meer.
5. 28 dagen later kregen twee van de drie apen het coronavirus via de mond toegediend. Op dat moment waren deze apen al een tijdje niet meer positief op het virus . Ook hun inwendige organen waren volledig hersteld.
6. Kort na het toedienen van het virus werd een lichte temperatuurstijging genoteerd, maar verder leek alles normaal.
7. De apen werden niet ziek. Sterker nog, er werden zeer hoge hoeveelheden antilichamen gedetecteerd. Een teken van immuniteit.

Dit zijn de eerste voorzichtige bewijzen dat er ook onder mensen groepsimmuniteit kan ontstaan. Maar iets dat bij apen werkt, werkt niet altijd hetzelfde bij mensen, benadrukken de onderzoekers.

Medicijnen tegen coronavirus

Omdat een vaccin voor het coronavirus voorlopig nog even op zich laat wachten, wordt er wereldwijd ook veel onderzoek gedaan naar medicijnen tegen het coronavirus, bijvoorbeeld middelen met een antivirale werking.

Het belangrijkste nieuws over de ontwikkeling van een medicijn tegen corona:

Dexamethason

Dexamethason is een oud medicijn dat een positief effect kan hebben bij covid-19-patiënten die moeten worden beademd. Het zou de overlijdenskans met ongeveer een vijfde terugdringen. De ontstekingsremmer is niet te duur en op brede schaal in te zetten.

Ruconest

Pharming Group een farmaceut uit Leiden gaat het geneesmiddel Ruconest op grotere schaal testen. Een eerste proef op vijf patiënten heeft bemoedigende resultaten geboekt. De kans is daarom aanwezig dat het middel ingezet kan worden bij complicaties die ontstaan na een besmetting van het coronavirus.

“Het wordt gebruikt bij plotselinge zwellingen die ontstaan door lekkage van vaten als gevolg van gebrek aan een bepaalde stof”, legt een woordvoerder uit. 

Bloedplasma

Het Erasmus MC is op 31 maart 2020 begonnen met een studie die moet onderzoeken of bloedplasma kan worden ingezet om zieke coronapatiënten te genezen. De medisch-ethische commissie heeft groen licht gegeven voor het toedienen van plasma. Ziekenhuizen gaan onderzoek doen naar de effectiviteit.

Ook in Zuid-Korea is een vergelijkbaar onderzoek opgestart en met positief resultaat. Artsen claimen dat twee zieke patiënten, een man van 71 en een vrouw van 67, zijn genezen met behulp van bloedplasma.

Beiden patiënten lagen aan de beademingsmachine op de IC en kregen bloedplasma toegediend. Na een dag ging de conditie van de man sterk vooruit. Ook de vrouw werd beter, al duurde dit wat langer.

Deze methode heeft zich overigens al eerder bewezen, namelijk bij de sars-epidemie in 2002 en 2003. Toen bleek bloedplasma een effectief middel te zijn: minder ziekenhuisopnames en een lager sterftecijfer.

Chloroquine en hydroxychloroquine

De middelen chloroquine en hydroxychloroquine zouden mogelijk helpen bij de behandeling van patiënten die besmet zijn met het coronavirus en ernstige klachten vertonen. Dit werd eigenlijk in 2004 al ontdekt door een team virologen van de Katholieke Universiteit Leuven. Zij kwamen erachter dat chloroquine antiviraal blijkt te werken tegen SARS-coronavirussen.

Maar wat blijkt?

Recent onderzoek toont aan dat de middelen hydroxychlorquine en chlorquine ernstige hartritmestoornissen kunnen veroorzaken bij coronapatienten. Ook over de effectiviteit zouden twijfels bestaan, al is meer wetenschappelijk onderzoek nodig naar de werkzaamheid bij mensen.

Antilichaam gemaakt in Nederland

Wetenschappers uit Rotterdam en Utrecht hebben een gericht antilichaam tegen het nieuwe coronavirus gevonden. Het is het allereerste antilichaam waarvan bekend is dat het een infectie tegengaat.

“Er bestaat een goede kans dat dit medicijn uiteindelijk ook op de markt komt”, zeggen de onderzoekers. Het testen van dit middel gaat echter maanden duren.

Coronapufje moet hopelijk bescherming bieden

Een team van de Rijksuniversiteit Groningen (UMCG) is bezig met het aanpassen van een bestaand geneesmiddel, zodat deze via een inhalator kan worden toegediend om gedeeltelijk of zelfs volledig bescherming te bieden tegen het coronavirus.

Het coronapufje is een bestaand middel tegen malaria die de longen mogelijk kan beschermen tegen Covid-19.

Er moet volop worden getest op vrijwilligers om te kijken of het middel veilig kan worden geïnhaleerd. Het is volgens een professor van het UMCG een kwestie van maanden voordat we weten of het middel werkt.

Coronatest

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) benadrukt dat zoveel mogelijk mensen met symptomen van het coronavirus moeten worden getest. Met een coronatest kun je de overdracht snel stoppen, stelt de WHO. Dat komt omdat je besmette personen direct kunt isoleren en kunt achterhalen met wie zij contact hebben gehad.

Testcapaciteit wordt vergroot

Op 31 maart werd bekend dat er in Nederland vier keer zoveel capaciteit komt voor het uitvoeren van coronatests. Vanaf half april is het mogelijk om dagelijks 17.500 testen uit te voeren. In maart was dat slechts 4.000.

Bloedtest voor immuniteit

Verder zijn onderzoekers van de Nederlandse bloedbanken bezig met een landelijk bevolkingsonderzoek naar het coronavirus. Het doel van dit onderzoek is om proberen te achterhalen:

• Hoe breed het virus zich heeft verspreid.
• In hoeverre de samenleving immuniteit opbouwt.

De test wordt uitgevoerd op het bloed van tienduizenden bloed- en plasmadonoren van de bloedbank Sanquin.

Betrouwbare test voor iedereen

Binnen een paar weken zijn er mogelijk betrouwbare en laagdrempelige coronatests voor iedereen. Dat stelt het laboratorium voor Medische Microbiologie van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen.

Door veel te testen kunnen we ook zien wie wel en niet een virusbesmetting heeft doorgemaakt. Daarmee kun je de verspreiding beter in kaart brengen en nieuwe besmettingen voorkomen.

Mondkapjes voor de zorg

Er is nog steeds een nijpend tekort aan mondkapjes in de zorgsector. Dat geldt met name buiten de ziekenhuizen, zoals in de wijkverpleging of de verpleeghuiszorg.

Om de tekorten op te lossen gaan Nederlandse bedrijven miljoenen mondkapjes per week produceren, bestemd voor zorgpersoneel. Rond 14 april is de machine – die de kapjes moet gaan maken – klaar voor gebruik. Waarschijnlijk kan de productie eind april op volle toeren draaien.

Het grote voordeel van productie in Nederland is dat we niet afhankelijk zijn van andere landen: de mondkapjes kunnen sneller worden geleverd en de kwaliteit kan gemakkelijker worden gewaarborgd.

Veilig hergebruik mondkapjes mogelijk

De TU Delft heeft een methode ontwikkeld waarmee mondkapjes op een veilige manier tot vijf keer kunnen worden hergebruikt. De kapjes moeten hiervoor een speciale reiniging ondergaan bij een temperatuur van 121 graden.

De methode is direct toepasbaar en op te schalen, zodat vrijwel alle mondmaskers die in Europa worden gebruikt, kunnen worden hergebruikt.

Pakket aan noodmaatregelen

De Europese Centrale Bank (ECB) doet er alles aan om de eurozone te beschermen. Er worden vele tientallen miljarden vrijgemaakt om de klappen op te vangen in heel Europa.

Ook de Nederlandse overheid gaat opgebouwde financiële reserves benutten om geraakte bedrijven en zelfstandigen te ondersteunen. Er zijn meerdere maatregelen aangekondigd.

Dit zijn de vier belangrijkste:

1. Zzp’ers die door de coronacrisis zijn getroffen, komen sneller in aanmerking voor de bijstand.
2. Bedrijven die werktijdverkorting hebben aangevraagd, krijgen 90 procent van de loonkosten vergoed (in plaats van 75 procent).
3. Alle ondernemers krijgen drie maanden uitstel van het betalen van belastingen.
4. Bedrijven die direct zijn getroffen door de coronavirus, zoals horecagelegenheden, kunnen een directe tegemoetkoming krijgen van 4.000 euro.

750 miljard

Op 19 maart 2020 lanceert de ECB een plan om 750 miljard euro beschikbaar te stellen om staats- en bedrijfsobligaties op te kopen. Vorige week werd al besloten om 120 miljard euro in de Europese economie te pompen.

Positief effect op milieu

De coronamaatregelen hebben een aanzienlijk negatief effect op de economie, maar aan de andere kant juist een positief effect op het milieu.

Hoe hoe komt dat?

• Er is minder verkeer op de weg
• Er is minder bedrijvigheid
• Industrieën worden deels stopgezet
• Er wordt veel minder gevlogen

Luchtkwaliteit China verbetert

Satellietbeelden van NASA lieten een drastische daling zien van de vervuiling boven China. De hoeveelheid stikstofdioxide in de lucht zou met gemiddeld 35 procent zijn afgenomen in China. Er zou sprake zijn van ten minste een kwart minder uitstoot van schadelijke broeikasgassen.

Door de tijdelijk betere luchtkwaliteit wordt er mogelijk duizenden mensen een vroegtijdige dood bespaard. Sterker nog, het is zelfs aannemelijk dat de verbetering in de luchtkwaliteit in China meer mensenlevens heeft gered dan het coronavirus in eerste instantie heeft gekost.

Let op: in deze aannames zijn de neveneffecten op het sterftecijfer van het coronavirus niet meegenomen, bijvoorbeeld het feit dat er meer mensen overlijden als gevolg van de economische malaise.

Luchtkwaliteit Italië verbetert

Ook in Italië, dat al een tijdje in lockdown is, is de luchtkwaliteit verbeterd, blijkt uit metingen aan het aardoppervlak en satellietbeelden. In de afgelopen maand is de hoeveelheid stikstofdioxide gehalveerd. De lucht die mensen inademen is aanzienlijk schoner.

Doordat er in Venetië als gevolg van de noodmaatregelen niet meer mag worden gevaren, is het water in Venetië zo schoon dat je vissen kunt zien zwemmen. Dit is nooit eerder vertoond.

Luchtkwaliteit Nederland

Ook het effect op de luchtkwaliteit in Nederland is voorzichtig merkbaar, zo blijkt uit satellietfoto’s en berichtgeving van het RIVM. Door de coronacrisis zijn er minder industriële activiteiten en is er minder weg- en vliegverkeer. Dit zorgt voor een lagere uitstoot van luchtverontreinigende stoffen in ons land, zoals fijnstof en stikstofoxiden.

Naar verwachting zijn de precieze effecten over een paar weken duidelijk te zien in de gemeten concentraties.

CO2-uitstoot neemt af

Als gevolg van het coronavirus neemt de wereldwijde CO2-uitstoot en andere broeikasgassen ook af. Er is minder mensen- en goederentransport en industrieën draaien op een lager pitje.

De afname van broeikasgasuitstoot zal op termijn mogelijk ook positieve effecten hebben op de wereldwijde klimaatverandering. Het is echter nog te vroeg om daar harde conclusies uit te trekken.

Zelf positieve ervaring?

Heb je zelf nog goed nieuws in verband met het coronavirus of ervaar jij iets positiefs aan de thuisquarantaine?

Laat het – net als al vele anderen – hieronder weten in de reacties.