Steeds minder Nederlanders mijden zorg of een medische behandeling vanwege de kosten, zoals die van het eigen risico of een eigen bijdrage. Slechts 7 procent van de Nederlanders zag in 2020 af van een doktersafspraak, een medisch onderzoek of ziekenhuisbehandeling. Dat is beduidend lager dan in 2016, toen het percentage nog lag op 16 procent.

Dit alles blijkt uit een onderzoek van Nivel, binnen het consumentenpanel gezondheidszorg. Nivel doet jaarlijks onderzoek naar hoe Nederlanders de zorg ervaren, bijvoorbeeld ten aanzien van betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid.

Cijfers zorgmijding

Nivel ondervroeg circa 700 Nederlanders over het mijden van zorg in 2020:

• 4 procent van de respondenten had de afgelopen 12 maanden een medisch probleem, maar zag vanwege de kosten geen arts.
• 3 procent zag vanwege de kosten af van een door een arts aanbevolen medisch onderzoek, een behandeling of een nabehandeling
• 1 procent zag vanwege de kosten af van een voorgeschreven geneesmiddel of haalde het recept niet op bij de apotheek

In alle vier voorgaande jaren lag het aantal zorgmijders voor alle categorieën hoger dan in 2020:

2016	2017	2018	2019	2020
16%	11%	8%	9%	7%

Er is dus sprake van een duidelijke, dalende trend.

Geen verband eigen risico

Ondanks dat het eigen risico de afgelopen jaren gelijk is gebleven, daalt het aantal zorgmijders dus. En dat is opvallend te noemen.

Er lijkt geen duidelijk verband te zijn tussen de hoogte van het eigen risico en het aantal mensen dat medische behandeling of geneesmiddel bewust mijdt om financiële redenen.

Koen Kuijper (Zorgwijzer)

Oorzaak

Maar wat is dan de oorzaak van het dalende aantal zorgmijders?

Uit een eerder onderzoek van Nivel blijkt dat er signalen zijn dat het kennisniveau van Nederlanders toeneemt, bijvoorbeeld ten aanzien van de zorgtoeslag en het gespreid betalen van het eigen risico. Daardoor is het eigen risico behapbaarder geworden.

Ook worden er door verzekeraars en gemeenten betere regelingen getroffen bij een (dreigende) betaalachterstand.

Politieke discussie

Hoewel het aantal mensen dat zorg mijdt afneemt, blijft het nog altijd een onderwerp dat wordt gebruikt voor politiek gewin.

Er zou zelfs onderzoek zijn dat het eigen risico leidt tot zorgmijding, maar er is ook onderzoek dat dit weer tegenspreekt. Volgens andere experts zorgt het eigen risico er juist voor dat mensen bewust zijn van de hoge kosten in de zorg.

Betaalbaarheid verbeteren

Overigens willen vrijwel alle politieke partijen iets doen aan de betaalbaarheid van het eigen risico. Linkse partijen, zoals de PvdA, GroenLinks en de SP willen het eigen risico afschaffen om op die manier het aantal zorgmijders nog verder te doen verlagen.

Lees ook: standpunten politieke partijen zorg en zorgverzekering

De partijen in het demissionair kabinet, zoals de VVD en D66 zien meer iets in een constructie waarbij je nooit in één keer al je eigen risico kunt opmaken, maar waarbij er een limiet geldt van bijvoorbeeld 100 euro per behandeling.