Apenpokken: wat zijn de symptomen en is het besmettelijk?

Apenpokken: wat zijn de symptomen en is het besmettelijk?

Artikel door: Koen Kuijper - geen reacties

Apenpokken: wat zijn de symptomen en is het besmettelijk?

Het aantal mensen dat in Nederland is besmet met het apenpokkenvirus is opgelopen tot ruim 500. Dat maakt het RIVM bekend op 11 juli 2022 Wereldwijd zijn er inmiddels meer dan 10.000 gevallen geregistreerd.

In dit artikel bespreek ik alles wat je moet weten over de apenpokken (monkeypox), zoals:

  • Wat de symptomen zijn
  • Hoe besmettelijk het is
  • Of er een behandeling of vaccin is
  • Of er een nieuwe pandemie aankomt

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 18 juli 2022.

Wat is het apenpokkenvirus?

Het apenpokkenvirus, doorgaans de apenpokken genoemd, is een virusinfectie die vooral voorkomt in West- en Midden Afrika. Het virus komt vooral voor bij knaagdieren, maar ook mensen raken steeds vaker besmet. Het behoort tot dezelfde familie als het pokkenvirus.

Het apenpokkenvirus wordt soms afgekort als MPV of MPXV.

Wat zijn de symptomen van apenpokken?

Als je de apenpokken hebt, kun je te maken krijgen met één of meerdere van de volgende symptomen:

  • Koorts
  • Hoofdpijn
  • Spierpijn
  • Vermoeidheid
  • Rillingen
  • Gezwollen lymfeklieren

De klachten van de apenpokken lijken dus deels op de klachten die horen bij het coronavirus.

Verloop

Bij de meeste mensen verloopt de ziekte mild. In het begin krijg je te maken met griepachtige verschijnselen. 1 tot 3 dagen na de eerste symptomen van apenpokken krijg je blaasjes op de huid.

In Europa hebben we te maken met een milde variant van de apenpokken.

Marion Koopmans (viroloog)

Meestal beginnen de blaasjes in het gezicht of rond de anus en schaamstreek en daarna pas over de rest van het lichaam. Soms verspreiden de blaasjes zich niet over de rest van het lichaam. De blaasjes lijken op die van waterpokken, maar zijn nog iets groter.

Nadat de blaasjes zijn ingedroogd blijven er korstjes over die na circa 2 tot 3 weken van de huid afvallen. Soms kunnen er littekens ontstaan.

Hoe krijg je apenpokken?

Het apenpokkenvirus is besmettelijk via huid-op-huidcontact en uitwisseling van lichaamssappen. Je kunt het virus van een mens of dier krijgen. Het virus verspreid zich vrijwel niet via de lucht.

Apenpokken zijn dan ook lang niet zo besmettelijk als Covid-19. De langst bekende ‘keten van besmettingen’ tot nu toe bestaat uit negen mensen.

Het apenpokkenvirus gaat niet zo makkelijk rond, maar hoe langer het bij de mens is, hoe groter het risico is dat het zich verder aanpast.

Ab Osterhaus (viroloog)

Het apenpokkenvirus gaat vooral rond onder mannen die seks hebben met andere mannen. Al beperkt het virus zich zeker niet uitsluitend tot deze groep.

Incubatietijd en besmettelijkheid

De tijd tussen besmet raken en ziek worden ligt bij de apenpokken tussen de 5 en 21 dagen. De gemiddelde incubatietijd ligt op 8,5 dag, maar het kan dus tot 3 weken duren voordat je klachten krijgt.

Iemand is besmettelijk totdat de korstjes van de huid zijn afgevallen. Dit kan twee tot drie weken duren.

Quarantaine

Je moet in quarantaine als je een hoog-risicocontact bent van iemand bij wie de apenpokken zijn vastgesteld. Hier is sprake an als je huid-op-huid contact hebt gehad met een besmet persoon.

Ben je in contact geweest met een besmet persoon? Dan moet je drie weken in quarantaine.

Hoe weet ik of ik de apenpokken heb?

Aan de hand van de symptomen (hierboven beschreven) krijg je een aardig idee of je mogelijk besmet bent met het apenpokkenvirus.

Laat je testen als:

  • Je blaasjes op je lichaam hebt (zeker als deze beginnen rond je anus, geslachtsdeel of in het gezicht)
  • Als je in de afgelopen 3 weken (intiem) contact hebt gehad met iemand die apenpokken heeft

Of je bent besmet met het apenpokkenvirus kan alleen met een speciale GGD test worden bepaald. Het gaat hier om een PCR-laboratoriumtest, omdat deze het meest nauwkeurig is. Als de test positief is, volgt een bron- en contactonderzoek.

Zijn de apenpokken dodelijk?

Het apenpokkenvirus kan dodelijk zijn, maar gelukkig genezen de meeste mensen vanzelf.

In West-Afrika ligt het aantal mensen dat sterft aan de apenpokken op circa 1 tot 3,6 procent. Bij de Midden-Afrikaanse variant kan tot 10 procent van de besmette personen komen te overlijden. Het sterftecijfer daalt drastisch als patiënten een goede behandeling krijgen.

In Europa hebben we te maken met de mildere West-Afrikaanse variant.

De volgende groepen vallen onder een risicogroep:

  • Mensen met een verzwakte weerstand
  • Kinderen
  • Zwangeren

Is er een behandeling mogelijk tegen apenpokken?

Er is geen bewezen, veilige methode om de apenpokken te behandelen.

Er is wel een antiviraal medicijn tegen de apenpokken dat wordt voorgeschreven bij mensen met ernstige klachten. Dit middel heeft echter alleen een ondersteunende werking.

Vaccin

Er bestaat al wel geruime tijd een vaccin (Imvanex) tegen de pokken die kan ook worden toegepast ter bescherming tegen de apenpokken. Mensen die voor 1974 geboren zijn, hebben zo’n vaccinatie vaak al gehad. Nederland heeft nog een voorraad van circa 100.000 moderne pokkenvaccins liggen.

Mensen met een verhoogd gezondheidsrisico worden sinds 7 juli 2022 preventief gevaccineerd. Je ontvangt hiervoor een uitnodiging.

Het is niet mogelijk om een vaccinatie aan te vragen via de GGD.

Komt er een nieuwe pandemie?

Virologen achten de kans op een nieuwe pandemie onwaarschijnlijk. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk over dit virus en mogelijke mutaties die zouden kunnen ontstaan.

Met wat we weten van dit virus is het lang zo besmettelijk niet en is het dus ook beter te stoppen, er is een vaccin en er zijn behandelmogelijkheden. Dus ik ga er vanuit dat dat voldoende effect gaat hebben.

Marion Koopmans (viroloog)

De WHO noemt de recente uitbraak ongebruikelijk, maar vooralsnog beheersbaar. 

Op de website van het RIVM vind je meer vragen en antwoorden over de apenpokken.

Schrijf een reactie

Het e-mailadres blijft prive.