Aambeien zijn vervelend, maar meestal onschuldig. Schattingen
geven aan dat ongeveer de helft van alle Nederlanders ooit te maken krijgt met
aambeien.
In deze zorgwijzer wordt besproken:
- Wat aambeien zijn
- Welke symptomen aambeien kent
- Wat je kunt doen bij aambeien
Wat zijn aambeien?
Aambeien (hemorroïden) zijn opgezwollen bloedvaten in de
buurt van de anus (het kontgat). Ze zijn te vergelijken met spataders die op
een nogal ongemakkelijke plek zitten.
Aan de binnenkant van de anus zit een netwerk van aders. Als deze aders zijn opgezwollen, stulpen ze vaak uit. Een aambei ziet er dus uit als een uitstulping en heeft de vorm van een kussen.
Welke soorten aambeien zijn er?
Inwendige aambeien
Aambeien zitten meestal aan de binnenkant van de endeldarm
boven de sluitspier. Dit noemt men inwendige aambeien. Over het algemeen zijn
deze aambeien niet pijnlijk. Soms zakken ze iets naar buiten met de ontlasting.
Inwendige aambeien zijn van buiten niet zichtbaar, tenzij ze
tijdelijk naar buiten zakken.
Uitwendige aambeien
Soms komt het voor dat de aambeien zich aan de buitenkant van de anus ontwikkelen. Dit zijn uitwendige aambeien.
Een uitwendige aambeien voelt als een knobbeltje rond de anus. De huid raakt hier vaak geïrriteerd en kan gaan eroderen (afslijpen). Dit zorgt vaak voor een ongemakkelijke druk rondom het poepgat.
Uitwendige aambeien zijn vaak pijnlijker dan inwendige aambeien.
Bloedende aambeien
Zowel inwendige als uitwendige aambeien kunnen gaan bloeden. Dit uit zich meestal in bloed op het toiletpapier of bloed dat in het toilet valt bij de stoelgang.
Hoe ontstaan aambeien?
Het ontstaan van aambeien kent vaak meerdere oorzaken. Vaak
is er een associatie met overbelasting tijdens de stoelgang:
- Veel persen op het toilet
- Lang zitten op het toilet
Persen en lang zitten op de WC zorgt ervoor dat de bloedstroom in het gebied wordt verstoord. De druk in het anale kanaal gaat omhoog, wat kan leiden tot zwellingen van de aders. Dit kan tot verergering leiden als er nog meer druk wordt uitgeoefend op die plaatsen.
Een hogere druk rond de anus kan ontstaan door één of meerdere factoren:
- Zwangerschap (en bevallen)
- Overgewicht
- Langdurig hoesten
- Te weinig vezels in de voeding
- Uitstellen toiletbezoek
- Weinig beweging
Gelukkig zijn aambeien meestal onschuldig en verdwijnen ze
vanzelf.
Wat zijn de symptomen?
Veel voorkomende symptomen bij aambeien zijn:
- Jeuk en/of pijn aan de anus
- Branderig gevoel
- Pijn tijdens de ontlasting
- Anale afscheiding
- Drukkend, pijnlijk gevoel (bij uitgezakte aambeien)
- Bloedingen
Bloed bij de ontlasting wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door aambeien. Echter kan de bloeding ook de oorzaak zijn van een ontsteking, poliep of tumor in één van de darmen.
Als je last hebt van bloed bij de ontlasting is het daarom raadzaam om naar de huisarts te gaan voor verder onderzoek van de oorzaak.
Je neemt contact op met de huisarts als:
- Er bloed of slijm bij de ontlasting zit en je niet zeker weet of dit door de aambeien komt
- Je veel pijn of problemen blijft houden bij de ontlasting
- De aambeien erg gezwollen zijn of veel pijn (blijven) doen
- Je twijfelt of de uitstulping een aambei is
Ook bij andere klachten of verschijnselen waarover je jezelf
zorgen maakt, is het raadzaam om de huisarts te raadplegen.
Wat te doen bij aambeien?
Aambeien zijn meestal onschuldig en gaan in de meeste gevallen vanzelf over.
Om klachten te voorkomen of aan te pakken is het belangrijkste om er voor te zorgen dat je stoelgang regelmatig is en de ontlasting zacht.
Dit kun je doen door:
- Voldoende te drinken: minimaal 1,5 tot 2 liter per dag
- Vezelrijke producten te eten, zoals volkorenbrood, zaden en bepaalde groenten (20 – 35 gram per dag)
- Een aambeien gel, zalfje of doekje
- Zorgen voor voldoende beweging, namelijk minimaal een half uur per dag
- Voorkomen dat je ontlasting ophoudt
- Je stoelgang niet te forceren
- Niet al te lang te staan (zonder te lopen)
- Niet te lang zitten (ga af en toe staan of lopen)
- Te zorgen voor goede hygiëne
Voor voedingsadvies kun je contact opnemen met een diëtist.
Bij irritatie aan aambeien komen de volgende tips goed van
pas:
- Voorkom hard persen op de WC
- Gebruik geen wc-papier dat erg ruw is
- Uitstulpingen die naar buiten zakken, kun je
voorzichtig naar binnen duwen
- Neem een warm bad om de pijn van aambeien te
verminderen
Hoe gaat de behandeling van aambeien?
Als de bovenstaande tips (wat te doen bij aambeien) onvoldoende helpen, kun je een afspraak maken bij de huisarts.
Voor het diagnosticeren van aambeien doet de arts een onderzoek van de anus, het anale kanaal en de endeldarm. De klachten die aambeien geven, kunnen namelijk ook voorkomen bij andere ziektebeelden of afwijkingen.
Bij aanhoudende klachten van aambeien kan de huisarts ervoor kiezen om een aambeienzalf, andere medicatie of een vezelpreparaat voor te schrijven. In zeldzame gevallen wordt gebruik gemaakt van een operatieve ingreep.
Aambeienzalf
Een crème of zalf verzacht de pijn en de jeuk. Sommige zalfjes laten de aambei ook iets verschrompelen.
Er zijn ook diverse zalfjes tegen aambeien te koop bij de drogisterij. Het is verstandig om voorzichtig te zijn met het gebruik van deze middelen. Lees bij gebruik in ieder geval de bijsluiter. Bij langdurig gebruik van medicatie is het verstandig om je arts of specialist te raadplegen.
Andere medicijnen en verdovende middelen
De arts schrijft soms ook zetpillen voor of lokaal verdovende middelen. Zetpillen worden doorgaans voorgeschreven bij aambeien die buiten komen. Lokale verdovende middelen maken de huid gevoelloos en verminderen de pijn en jeuk.
Tandpasta
Een mogelijke gouden tip: er is veel anekdotisch bewijs dat tandpasta zou helpen bij het verschrompelen van de aambei. Je verlaagt daarmee de druk en pijn. Let op: deze methode is niet wetenschappelijk onderzocht.
Vezelpreparaten
Als het niet lukt om voldoende vezels binnen te krijgen, kan de arts ervoor kiezen om een vezelpreparaat voor te schrijven. Dit zijn zakjes die je ineemt en maken de poep dunner waardoor de stoelgang gemakkelijker gaat: je hoeft minder te persen.
Verwijderen aambeien
In zeldzame gevallen zijn de voedingsadviezen, leefregels en/of aambeienzalf onvoldoende om het gewenste resultaat te bereiken. De huisarts kan je dan doorverwijzen naar een chirurg-proctoloog of (soms) een maag-darm-leverarts.
De arts kan na overleg verschillende behandelingen voorstellen om aambeien af te binden:
Rubberbandligatie
Bij aanhoudende of heftige klachten wordt soms een klein elastiekje rondom de aambei geplaatst. Dit noemt men een rubberbandligatie, ofwel barronligatie. Het elastiekje zorgt er voor dat de aambei niet langer naar beneden zakt, buiten de anus. Veel klachten worden daarmee voorkomen. Het afbinden van aambeien is de meest gebruikte methode.
Een rubberbandligatie wordt gedaan door een chirurg en moet soms meerdere keren herhaald worden.
Kleine insnede
Soms wordt er bij pijnlijke of verwaarloosde aambeien een kleine insnede gemaakt om zo verlichting te brengen. Dit kunt u bespreken met uw behandelend proctoloog.
Deze zorgwijzer is gecontroleerd door drs. T. Cijs, chirurg bij Polikliniek de Blaak.
Bronnen
Geraadpleegde bronnen:
- Health.harvard.edu
- Maag Darm Lever Stichting
- Thuisarts.nl
- Mst.nl
Disclaimer
De informatie in dit artikel wordt beschikbaar gesteld met als enig doel behulpzame informatie te verstrekken aan bezoekers. Deze informatie heeft geen therapeutische of diagnostische waarde noch is deze informatie bedoeld als vervanging van diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten of andere gediplomeerden en professionals. Medisch advies, medische vragen, klachten of symptomen behoren besproken te worden met een gediplomeerd arts of professional.
Samenstellers van de zorgwijzers noch Zorgwijzer.nl stelt zich op geen enkele manier aansprakelijk voor de volledigheid, juistheid of effectiviteit van informatie op zorgwijzer.nl. Het gebruik van de informatie is op volledige verantwoordelijkheid en risico van de gebruiker.
