Persoonsgebonden budget (pgb)
In het kort:
- Een pgb is een subsidie (budget) van de overheid voor zelf ingekochte zorg.
- Recht op bij een langdurige zorgbehoefte door beperking, stoornis of aandoening.
- Aanvragen via de gemeente, zorgverzekeraar of CIZ, afhankelijk van de zorgbehoefte.
Wat is een pgb?
Het persoonsgebonden budget (pgb) is een subsidie (budget) van de overheid waarmee mensen zelf de zorg kunnen inkopen die zij nodig hebben.
Voorbeelden van pgb-zorg:
- Intensieve zorg & begeleiding
- Persoonlijke verzorging en verpleging
- Hulpmiddelen en voorzieningen
Iemand met een pgb is in principe vrij om zelf zijn/haar zorgverleners te selecteren en in te huren.
Voor wie is een pgb bedoeld?
Iedereen die vanwege een beperking, aandoening of stoornis meer dan de gebruikelijke zorg, hulp of begeleiding nodig heeft, kan gebruik maken van een persoonsgebonden budget (pgb).
Denk aan:
- Kwetsbare ouderen
- Chronisch zieken
- Mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking.
- Jongeren met een aandoening, stoornis, beperking of psychisch probleem
Welke pgb-vormen zijn er?
Een pgb kan verschillende doelen/vormen hebben:
Pgb via de Wet langdurige zorg (Wlz)
De pgb-wlz is bedoeld voor mensen die intensieve, langdurige (24 x 7) zorg nodig hebben, zoals:
- Chronisch zieken
- Kwetsbare ouderen
- Mensen met een ernstige geestelijke of lichamelijke beperking of aandoening
Pgb via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De pgb-wmo is bedoeld voor mensen die onvoldoende zelfredzaam zijn of niet goed kunnen meedoen in de maatschappij.
Een pgb kan worden gebruikt voor:
- Begeleiding en ondersteuning (individueel of in groepsverband)
- Dagbesteding of bepaalde voorzieningen en hulpmiddelen
- Huishoudelijke hulp
Pgb via de Zorgverzekeringswet (Zvw)
Een pgb-zwv is er voor mensen die:
- Persoonlijke verpleging en/of verzorging nodig hebben
- Kinderen die behoefte hebben aan intensieve zorg, bijvoorbeeld bij autisme
Pgb via de Jeugdwet
De pgb-jeugdwet is bedoeld voor kinderen en jeugdigen die zorg, hulp en/of ondersteuning nodig hebben, zoals:
- Persoonlijke verzorging
- Begeleiding
- Kortdurend verblijf
Hoe kun je een pgb aanvragen?
In vijf stappen een pgb aanvragen:
- Zoek uit bij welk zorgloket je terecht kunt voor het aanvragen van een pgb.
- Neem via e-mail of telefonisch contact op met het juiste zorgloket.
- Het zorgloket bekijkt je persoonlijke situatie en beoordeelt de zorgvraag.
- Er wordt in kaart gebracht op welke zorg je recht hebt.
- De verzekeraar, het zorgkantoor of de gemeente beslist of een pgb wordt toegekend en welke voorwaarden daarbij horen.
Er zijn drie zorgloketten waar je terecht kunt, afhankelijk van je zorgvraag:
- De gemeente
- De zorgverzekeraar
- Het CIZ
Tijdens de aanvraag is het vaak nodig om je pgb-aanvraag toe te lichten, bijvoorbeeld waarom pgb geschikt is voor jou.
Infographic
Hieronder wordt per pgb-vorm uitgelegd hoe je een pgb kunt aanvragen.
Het aanvragen van een pgb en de voorwaarden die daarbij horen, verschillen per pgb-variant.
Pgb-Wlz
Een Pgb-Wlz indicatie wordt aangevraagd bij het CIZ. In eerste instantie wordt er gewoon een Wlz-aanvraag gedaan. Het CIZ bekijkt jouw persoonlijke situatie en zorgbehoefte. Er wordt in kaart gebracht op welke zorg jij recht hebt: persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding bij activiteiten en/of verblijf in een zorginstelling.
De indicatie wordt opgestuurd naar een zorgkantoor in de regio. Bij dit zorgkantoor kun je vervolgens een aanvraag doen voor zorg in natura of een persoonsgebonden budget.
Voorwaarden:
- Er wordt in een budgetplan beschreven welke zorg je inkoopt bij welke zorgverleners.
- Er wordt een contract afgesloten met deze zorgverleners. Bij iedere zorgcontract hoort ook een beschrijving van de zorg die wordt verleend. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) keurt het pgb-contract goed.
- Behandelingen worden niet betaald uit het pgb.
- Soms is het verplicht dat iemand het pgb voor je beheert.
Pgb-Wmo
Bij het zorgloket van de gemeente kun je als burger terecht als je hulp nodig hebt in het huishouden, voor begeleiding van activiteiten of voor voorzieningen en aanpassingen in jouw huis (rolstoel, traplift). Tijdens het gesprek met de gemeente wordt gekeken op hoeveel hulp en ondersteuning jij recht hebt en kies je vervolgens zelf voor een pgb of voor zorg in natura.
Soms is de zelf ingekochte zorg duurder dan zorg die wordt geleverd via zorg in natura. In dat geval mag een pgb niet worden geweigerd. De gemeente mag wel beslissen dat je slechts het bedrag krijgt dat zorg in natura zou kosten. Het verschil zal door de cliënt zelf worden betaald. Voor hulp bij het aanvragen van pgb kan bij de gemeente een gratis cliëntondersteuner worden ingeschakeld.
Voorwaarden:
- Er moet duidelijk aangegeven zijn waarom een pgb wenselijk is voor je.
- De gemeente beoordeelt de kwaliteit van de ingekochte diensten en hulpmiddelen.
- Er kunnen extra regels gelden voor de hulp die je krijgt van familie, vrienden en kennissen.
Pgb-Zvw
Zorgverzekeraars zijn verantwoordelijk voor het organiseren van persoonlijke verzorging en wijkverpleging.
Een nieuwe pgb of herindicatie kan worden aangevraagd door een gesprek aan te gaan met de wijkverpleegkundige die door de zorgverzekeraar is gecontracteerd. Hij/zij onderzoekt de hulpvraag/zorgbehoefte en persoonlijke situatie en onderzoekt welke oplossingen er zijn voor de cliënt. Vervolgens wordt gekeken welke zorg wordt toegekend en kan de client aangeven te willen kiezen voor een persoonsgebonden budget.
Voorwaarden:
- Je schrijft een budgetplan waarin staat welke zorg wordt ingekocht.
- Er wordt duidelijk gemotiveerd waarom een pgb wenselijk is.
- De zorgverzekeraar bekijkt of een pgb geschikt is en beoordeelt de kwaliteit van ingekochte zorg.
- Iedere zorgverzekeraar heeft een eigen reglement voor een pgb. Deze staat beschreven in de polisvoorwaarden van de zorgverzekering. In het reglement staat bijvoorbeeld aan welke criteria je moet voldoen voor een pgb.
Pgb-Jeugdwet
Via de gemeente kan een pgb voor jouw kind worden aangevraagd. Echter zal de gemeente vaak eerst een individuele voorziening aanbieden (via zorg in natura). Als ouder of verzorger bekijk en overleg je of deze voorziening geschikt is of dat een persoonsgebonden budget echt nodig is in de situatie van het kind.
Welke en de hoeveelheid zorg die nodig is, wordt door een indicatiesteller van de gemeente of een jeugdarts vastgesteld. Soms is de zelf ingekochte zorg duurder dan zorg die wordt geleverd via zorg in natura. In dat geval mag een pgb niet worden geweigerd.
De gemeente mag wel beslissen dat je slechts het bedrag krijgt dat zorg in natura zou kosten. Het merendeel zal door de cliënt zelf worden betaald. Voor hulp bij het aanvragen van pgb kan bij de gemeente een gratis cliëntondersteuner worden ingeschakeld.
Voorwaarden:
- Er moet duidelijk gemotiveerd worden waarom een pgb voor jouw kind wenselijk is en zorg in natura niet past.
- De gemeente beoordeelt de kwaliteit van de ingekochte zorg, diensten, hulpmiddelen en voorzieningen.
- Er kunnen extra regels gelden voor de hulp die je kind krijgt van familie, vrienden en kennissen.
Kosten en uitbetaling pgb
De SVB mag alleen uitbetalingen doen aan zorgverleners die goedkeuring hebben op grond van een zorgovereenkomst met de gemeente of het zorgkantoor. De SVB zal deze zorgovereenkomsten van budgethouders zelf registreren.
Het pgb wordt verder niet meer op de bankrekening van een cliënt gestort. In plaats daarvan betaalt de SVB in jouw opdracht de zorgverleners zelf. Dat houdt ook in dat de SVB een deel van de financiële administratie overneemt.
De SVB verzorgt de betalingen vanuit jouw budget en voert de eventuele werkgeverstaken voor je uit. Het trekkingsrecht is ingevoerd om fraude tegen te gaan, zodat de pgb ook in de toekomst kan blijven bestaan. Belangrijk is om tijdig de getekende zorgovereenkomsten naar de SVB te sturen. Op deze manier leg je als cliënt verantwoording af over de besteding van het geld.
Declaraties kunnen relatief gemakkelijk worden doorgegeven bij de SVB via 'Mijn Pgb'.
Administratie bij Pgb-Zvw
Voor mensen die een persoonsgebonden budget hebben via de zorgverzekeringswet, bijvoorbeeld cliënten met een indicatie voor persoonlijke verzorging en verpleging, kunnen kiezen of ze gebruik willen maken van de diensten van de SVB of dat ze hun eigen administratie willen regelen.
Eigen bijdrage
Het inkomen of vermogen is niet van belang of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een pgb. De financiële situatie heeft wel invloed op de hoogte van de eigen bijdrage die in de meeste gevallen betaald moet worden.
Bekijk ook: Eigen bijdrage berekenen
Pgb in het buitenland
Als de verzekerde niet in Nederland woont, kan hij of zij geen pgb krijgen. Wel mag de budgethouder zorg in het buitenland inkopen. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:
- Als zorg in het buitenland wordt ingekocht bij lokale zorgverleners moet dit worden gemeld aan het zorgkantoor (als dit geldt voor een periode langer dan zes weken)
- Het pgb mag maximaal dertien weken per jaar worden gebruikt voor het inkopen van zorg in het buitenland (bij terminale zorg, maximaal één jaar)
Pgb vs. Zorg in natura
Een alternatief voor het persoonsgebonden budget is zorg in natura.
Bij zorg in natura koopt het zorgkantoor, de gemeente of de zorgverzekeraar de zorg voor je in. De gecontracteerde zorgaanbieders leveren de zorg en de gemeente, het zorgkantoor of de zorgverzekeraar organiseren voor jou de administratie. Jij kunt met de zorgaanbieder duidelijke afspraken maken over de manier waarop je zorg krijgt. Vaak is daarin veel mogelijk.
Met een persoonsgebonden budget gaat alles net even anders. Je bepaalt dan namelijk zelf welke zorgverleners jou gaan ondersteunen en hoe je de zorg precies ontvangt. Met jouw persoonlijke budget ga je dus zelf zorgverleners contracteren, betalen en de bijbehorende administratie bijhouden. Verder moet je verantwoording afleggen aan het zorgkantoor.
Overstappen
Aan het eind van ieder jaar is het mogelijk om je huidige zorgverzekering te vergelijken en over te stappen. Dat kan een financieel voordeel opleveren.
Voor Nederlanders die een pgb ontvangen, kan het voorkomen dat wanneer je overstapt van zorgverzekeraar er opnieuw een pgb aangevraagd moet worden. Dat komt omdat zorgverzekeraars verschillende reglementen hanteren voor het persoonsgebonden budget. Meer informatie over het pgb-reglement van jouw zorgverzekeraar vind je in de polisvoorwaarden.
Deze FAQ is samengesteld met behulp van bronnen van de rijksoverheid en PerSaldo.
Over de auteur:
Dagelijks ben ik bezig om alle informatie binnen de snel veranderende zorgsector zo goed mogelijk in kaart te brengen. Dit doe ik met veel passie en plezier.
Meer over Koen