Een burn-out is een groot individueel en maatschappelijk probleem. In 2020 hadden 1,2 miljoen Nederlandse werknemers burn-outklachten, zo blijkt uit cijfers van TNO.
Een burn-out of burn-out klachten kunnen met de juiste hulp en zorg effectief worden aangepakt.
In deze Zorgwijzer wordt besproken:
- Wat een burn-out is en hoe deze ontstaat
- Wat de klachten zijn die horen bij een burn-out
- Welke behandelmogelijkheden er zijn
- Welke instanties advies, hulp en zorg kunnen leveren
Wat is een burn-out?
Burn-out is afgeleid van het Engels en betekent ‘opgebrand’. Iemand met een burn out is dan ook figuurlijk opgebrand en emotioneel uitgeput. Je voelt je vaak afstandelijk of geïrriteerd bij andere mensen.
In latere stadia van een burn-out kan er ook sprake van een lage dunk van de eigen kwaliteiten en competenties. Iemand met een burn-out heeft weinig tot geen energie om simpele taken uit te voeren, laat staan zijn/haar werk op een goede manier uit te voeren.
Een burn-out wordt vastgesteld door een huisarts, bedrijfsarts of psycholoog.
Hoe ontstaat een burn-out?
Een burn-out ontstaat als gevolg van langdurige overbelasting. Dit wordt vaak veroorzaakt door langdurige stress: je hebt te lang te veel van jezelf gevraagd.
Stress kan ontstaan op verschillende manieren. Het uiteindelijke ontstaan van een burn-out kan dus ook door een combinatie van stressfactoren:
Werkstress
Stress op het werk kan een belangrijke oorzaak zijn voor het ontwikkelen van een burn-out.
Stress kan bijvoorbeeld ontstaan als:
- Je te veel taken op je wilt nemen
- Er te veel van je wordt gevraagd (hoge prestatiedruk), maar je dit eigenlijk niet aan kunt
- De werkomstandigheden zwaar en/of slecht zijn
- Er weinig steun is van je collega's
Als het niet lukt om met werkstress om te gaan, of als er geen tijd is voor herstel, kan dit resulteren in een chronische stress. Dit kan uiteindelijk leiden tot overspannenheid.
Problemen in privésfeer
Ook problemen in de privésfeer kunnen voor stress zorgen en daarmee (deels) de oorzaak zijn van een burn-out, zoals:
- Schulden
- Relatieproblemen
- Weinig sociale contacten of steun uit de omgeving
Heftige gebeurtenissen
Een burn-out of overspannenheid kan ook getriggerd worden door een heftige gebeurtenis of een samenloop van zaken die spanning veroorzaken, zoals:
- Een ontslag
- Overlijden (of het ernstig ziek worden) van een naaste
- Een relatiebreuk
Ook leuke, maar spannende gebeurtenissen kunnen bijdragen aan overspannenheid, zoals trouwen, verhuizen of een kind krijgen.
Hoe herken je burn-out klachten?
Iemand met burn-out klachten heeft last van de volgende drie kenmerken:
- Spanningsklachten, zoals: lichamelijke vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, onrustig slapen, piekeren en/of een gejaagd gevoel.
- Verliezen van grip op de situatie en een gevoel van machteloosheid. Verlies van controle op het leven en de problemen in je leven.
- Door de klachten worden dagelijkse bezigheden moeilijk uitvoerbaar. Soms zelfs onuitvoerbaar. Dit merk je meestal op meerdere vlakken, zoals thuis, op het werk, in sociale omgeving en/of in het verkeer.
Als deze verschijnselen circa een half jaar aanhouden, heb je te maken met een burn-out.
Symptomen
Bij een burn-out of burn-out achtige klachten kunnen verschillende symptomen passen, zoals:
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Pijnlijk gevoel op de borst
- Hartkloppingen
- Pijn in de buik of een opgeblazen gevoel
- Last van spijsvertering
Hoe voorkom je een burn-out?
Het voorkomen van een burn-out is gemakkelijker en sneller dan het behandelen van een burn-out.
9 tips voor het voorkomen van een burn-out (met hulp van Lentis):
- Geef toe dat je een probleem hebt
- Zeg vaker 'nee' als het je te veel wordt
- Praat erover (met vrienden en/of collega's)
- Kies voor persoonlijke begeleiding bij een erkende coach
- Ga aan de slag met zelfhulp
- Beweeg voldoende (streef naar een half uur per dag)
- Zorg voor voldoende ontspanning en rust
- Beperk roken, koffie en alcohol
- Sta op en ga naar bed op vaste tijden
Behandeling burn-out
Mensen die vermoeden dat ze te maken hebben met overspannenheid of een burn-out kunnen hiervoor het beste contact zoeken met de huisarts of de bedrijfsarts. De arts kan een diagnose stellen en een geschikt behandelplan opstellen.
Vaak verwijst de arts door naar de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ). Soms wordt verwezen naar een psycholoog voor een passende behandeling.
Tijdens de behandeling wordt gekeken naar twee belangrijke zaken:
- De manier waarop je omgaat met spanning: vaak gaat het hier mis. Door anders met spanning om te gaan, kunnen klachten effectief worden aangepakt.
- Welke problemen je hebt en of (en hoe) deze problemen kunnen worden opgelost
Het herstellen van een burn-out werkt het beste door actief te blijven. Probeer dagelijkse activiteiten zoveel mogelijk te blijven doen of snel weer op te pakken.
Medicijnen
Bij een burn-out worden soms medicijnen voorgeschreven door de huisarts of bedrijfsarts.
Dit zijn meestal slaapmiddelen of kalmeringsmiddelen, zoals:
- Temazepam
- Nitrazepam
- Lorazepam
- Oxazepam
- Valium
Vergoeding zorgverzekering
De zorgverzekering kan een belangrijke bijdrage leveren ter genezing van een burn-out. De mogelijkheden worden hieronder besproken.
De behandeling van een burn-out via de basis of specialistische GGZ valt niet langer onder de vergoeding van de basisverzekering. Dit komt omdat de een burn-out medisch gezien valt onder de categorie ‘aanpassingsstoornissen’. De behandeling dient dan ook zelf of door de werkgever bekostigd te worden. De bedrijfsarts kan je doorverwijzen naar een psycholoog en de werkgever is verantwoordelijk voor de kosten.
Medicijnen die worden voorgeschreven door je huisarts worden wel gedekt door je basisverzekering. Hier betaal je wel een eigen risico over.
Complementaire therapieën
Verder zijn er diverse therapieën, alternatieve en complementaire geneeswijzen waar mensen met een burn-out baat bij kunnen hebben. Dit kan eventueel ook in overleg met de huisarts.
Hieronder staat een kort overzicht van een aantal therapieën en de vergoeding van deze therapieën vanuit de aanvullende zorgverzekering:
Voor advies, hulp en zorg bij overspannenheid of een burn-out zijn er diverse kennisplatformen en hulpinstanties opgezet:
Burnout mirro
Mirro – De Stichting Mirro helpt bij het herkennen en voorkomen van een (beginnende) burn-out. De website biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om online te testen of iemand te maken heeft met werkstress of een beginnende burn-out.
Verder worden er diverse tips en oefeningen gegeven die behulpzaam kunnen zijn bij het verminderen en leren omgaan met stress. De inhoud van de website is ontwikkeld door betrokkenen, experts en ervaringsdeskundigen. De site dient vooral als zelfhulp tool.
Korrelatie
Korrelatie – dit is een landelijke organisatie die anonieme, professionele hulp en advies aanbiedt voor iedereen die hierom vraagt. Dit geldt ook voor mensen die te maken hebben met stress, overspannenheid of een burn-out. Er zijn mogelijkheden om te bellen, te chatten of te mailen.
Stichting burnout
Stichting burnout – is een stichting en zorgaanbieder die via verschillende media hulp biedt bij een burn-out, bijvoorbeeld via de telefoon, mail, Skype of via een persoonlijk gesprek. Het gaat hier, in tegenstelling tot de bovengenoemde instanties, meestal wel om betaalde hulp.
Hulp kan in sommige gevallen via de werkgever of een (aanvullende) verzekering worden vergoed. Op de site is dan ook veel informatie te vinden over de bekostiging van de burn-out behandeling.
Bronnen
Geraadpleegde bronnen:
- Thuisarts.nl
- Lentis.nl
- Wijzijnmind.nl
Disclaimer
Deze zorgwijzer wordt beschikbaar gesteld met als doel behulpzame informatie te verstrekken aan bezoekers. Deze zorgwijzer heeft geen therapeutische of diagnostische waarde.
Tot slot: de informatie uit deze zorgwijzer niet bedoeld als vervanging van diensten, informatie of gegevens van artsen, specialisten of andere gediplomeerden en professionals.
