Wet langdurige zorg (Wlz)

In het kort:

• De Wlz is er voor mensen die langdurige zorg of toezicht nodig hebben
• Het CIZ beoordeelt of iemand recht heeft op de Wlz en geeft een indicatie af
• Er zijn verschillende indicaties, afhankelijk van de beperking of aandoening

De Wet langdurige zorg (Wlz) is bedoeld voor mensen die blijvende (intensieve) verpleging, verzorging of toezicht nodig hebben in de nabije omgeving.

Voorbeelden:

• Ouderen met vergevorderde dementie
• Mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap
• Mensen met een ernstige psychische stoornis

Wat valt er onder de Wlz?

Met een Wlz-indicatie heb je recht op specifieke zorgvormen, zoals:

• Verblijf in een zorginstelling, of waar mogelijk intensieve zorg thuis
• Begeleiding, verpleging en verzorging
• Medische zorg en (paramedische) behandeling in verband met de ziekte, beperking of stoornis
• Hulpmiddelen
• Dagbesteding
• Huishoudelijke hulp (soms)
• Vervoer naar de plaats waar de begeleiding, behandeling en verzorging plaatsvindt.

Zorg vanuit de Wlz kan worden georganiseerd in een verpleeghuis, verzorgingshuis, woonvorm voor gehandicapten of gewoon bij je thuis. Het gehele pakket aan zorg en voorzieningen noemt men het integraal pakket.

Welke voorwaarden gelden er voor Wlz-zorg?

Iemand komt in aanmerking voor Wlz-zorg als er wordt voldaan aan de onderstaande voorwaarden.

1. Er is blijvend zorg of toezicht nodig (dag en nacht)
2. Er is een risico op een ernstig nadeel als er geen zorg of toezicht is
3. Er is sprake van de juiste grondslag (ziekte, stoornis of beperking)

1. Blijvende zorg of toezicht

Er is blijvende zorg of toezicht nodig als de situatie van iemand in de toekomst niet zal verbeteren. Soms is er langdurig behoefte aan 24 uur per dag zorg dichtbij of permanent toezicht. Dit betekent dat er dag en nacht iemand aanwezig is die zorg kan bieden of in de gaten kan houden of er zorg nodig is.

2. Risico op ernstig nadeel

De term 'ernstig nadeel' betekent dat er een grote kans bestaat dat iemand zonder zorg of toezicht:

• Zichzelf verwondt of in een levensgevaarlijke situatie belandt
• Niet meer voor zichzelf kan zorgen
• Zichzelf niet meer staande kan houden in de samenleving
• Te maken krijgt met financiële problemen
• Zichzelf zo gedraagt dat dit agressie oproept bij anderen

Voorbeelden:

• Peter eet niet meer en dwaalt 's nachts rond zonder jas
• Thea kan zichzelf niet meer wassen of aankleden
• Achmed weet niet meer hoe hij zijn rekeningen moet betalen

3. Grondslag

Er moet sprake zijn van een bepaalde grondslag.

Er zijn er zes:

1. Somatische (lichamelijke) ziekte
2. Psychogeriatrische aandoening (zoals dementie)
3. Verstandelijke beperking
4. Lichamelijke beperking
5. Zintuiglijke beperking (zoals slechtziendheid of slechthorendheid)
6. Psychische aandoening/diagnose

Hoe kan ik zorg uit de Wlz aanvragen?

Het aanvragen van zorg via de Wlz verloopt via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Er wordt aangeraden om eerst een Wlz-check te doen. Dan weet je of een aanvraag zinvol is of niet.

In de onderstaande infographic (en stappenplan) wordt het aanvraagproces beschreven.

1. Aanvraag bij het CIZ

De eerste stap is om een aanvraag te doen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Dit kan digitaal of per post worden gedaan door een zorgbehoevende (cliënt) of door een zorgaanbieder.

Bij de aanvraag zul je diverse gegevens, documenten en bewijsstukken moeten aanleveren. Dit kan bijvoorbeeld informatie zijn over de medische aandoening, de diagnose, ondergane behandelingen en bijkomende problemen.

Je kunt de status van de aanvraag volgen via de berichtenbox van MijnOverheid

2. Onderzoek (en contact) CIZ

Nadat de aanvraag is ingediend, voert het CIZ een objectief onderzoek uit naar de persoonlijke situatie en omgeving van de zorgbehoevende.

Er wordt dan gekeken of aan de volgende criteria wordt voldaan:

• Is er permanent toezicht nodig?
• Is er 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig?

Soms zal het CIZ aanvullende informatie opvragen telefonisch of via een gesprek. Het gesprek met het CIZ vindt plaats met de zorgbehoevende en/of  de mantelzorger/begeleider. Eventueel kan er in overleg ook een gratis onafhankelijke cliëntondersteuner geregeld worden die het gesprek kan voeren.

De uitslag van een Wlz-aanvraag duurt maximaal zes weken en kan indien nodig worden verlengd als er meer bewijsstukken nodig zijn. De aanvraag wordt dan opgeschort totdat de essentiële gegevens zijn aangeleverd.

3. Indicatiebesluit CIZ

Aan de hand van het gesprek en het onderzoek wordt besloten of er wel of geen Wlz-indicatie wordt gegeven. Dit wordt mondeling toegelicht door het CIZ.

Is er geen Wlz-indicatie?

Dan zal de zorg waar de cliënt recht op heeft uit één of meerdere van de overige wetten georganiseerd worden. Hierover gaat men echter niet in gesprek met het CIZ, maar met de Gemeente, wijkverpleegkundige en/of zorgverzekeraar.

Is er wel een Wlz-indicatie?

Dan stelt CIZ een zorgprofiel vast.

Een zorgprofiel is een Wlz-indicatie waarin staat hoeveel zorg en welke zorg er nodig is.

Er wordt ook een contactpersoon van het CIZ aangewezen. Het indicatiebesluit wordt doorgestuurd naar het zorgkantoor met wie nadere afspraken gemaakt worden over de vorm van de geleverde zorg.

Overzicht Wlz-indicaties

Er zijn zeven verschillende soorten Wlz-indicaties (of sectoren), waaronder in totaal circa 40 verschillende zorgprofielen vallen. Vaak geldt: hoe hoger het nummer, hoe intensiever de zorg.

Op Regelhulp staat een overzicht met alle zorgprofielen binnen de Wlz.

4. Passende zorg thuis of in een instelling

Bij een Wlz-indicatie wordt er ook met het CIZ besproken over de vorm van de zorg die geleverd zal worden. In principe wordt de zorg op één van de volgende twee manieren geleverd:

1. Zorg in een zorginstelling: zorg in natura of persoonsgebonden budget (pgb)
2. Zorg thuis: volledig pakket thuis (vpt), modulair pakket thuis (mpt) of persoonsgebonden budget (pgb)

Hieronder worden beide varianten besproken.

Zorg in een instelling

Met een Wlz-indicatie kan de cliënt er voor kiezen om naar een zorginstelling te gaan, zoals een verpleeghuis, verzorgingshuis of instelling voor verstandelijk gehandicapten.

Zorg in een instelling kan geregeld worden op basis van zorg in natura of middels een pgb.

Zorg in natura

Bij zorg in natura contracteert het zorgkantoor de zorgaanbieders en ondersteuning. Ook regelt het zorgkantoor de administratie daaromheen. Je maakt met de zorgaanbieder afspraken over de manier waarop iemand zorg en ondersteuning krijgt.

Pgb (zelf zorg inkopen)

Ook is het mogelijk om te kiezen voor een pgb (persoonsgebonden budget), waarbij de cliënt zelf zorg inkoopt bij zorgaanbieders. Het budget wordt door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) beheerd.

Zorg thuis

Er kan vaak ook worden gekozen om intensieve zorg thuis te krijgen.

Er zijn meerdere mogelijkheden om deze zorg te organiseren, namelijk via:

1. Een volledig pakket thuis (vpt): wordt geleverd door één zorgaanbieder
2. Een modulair pakket thuis (mpt)
3. Een persoonsgebonden budget (pgb)

Vpt

Bij een Vpt wordt alle zorg die in het zorgprofiel past, geleverd door één zorgaanbieder en valt dus onder de verantwoordelijkheid van één Wlz-instelling. Er worden afspraken gemaakt over de gewenste zorg en over de tijden waarop zorgverleners langskomen.

Mpt

Met een Mpt kan de cliënt de zorg thuis laten leveren door één of meerdere zorgaanbieders middels zorg in natura. Voor bepaalde zorgvormen, zoals persoonlijke verzorging en verpleging, is het ook mogelijk om zorg zelf in te kopen met een pgb.

Pgb

Ook een pgb (zelf zorg inkopen) is mogelijk als er wordt gekozen voor zorg thuis. Er wordt dan wel gekeken of de verzekerde in staat is om bepaalde administratieve zaken zelf te regelen (bijvoorbeeld het inkopen van zorgaanbieders). Uiteindelijk bepaalt het zorgkantoor welke leveringsvormen haalbaar zijn.

Combinatie

Een combinatie van mpt en pgb is tevens mogelijk. Voordat de zorg middels een vpt of mpt thuis wordt toegekend, beoordeelt het zorgkantoor eerst of het verantwoord en doelmatig is om de zorg bij de cliënt thuis te organiseren.

Overzicht

Hieronder staat een overzicht van de verschillende vormen van zorg die thuis kunnen worden geleverd.

*Algemene geneeskundige zorg, zoals psychiatrische zorg, medicijnen en mondzorg zijn geen onderdeel van het vpt. De cliënt is voor dit soort zorgvormen aangewezen op zijn/haar zorgverzekering.

Wat kost de Wlz?

Voor zorg uit de Wlz wordt bij de cliënt een eigen bijdrage in rekening gebracht. De hoogte van deze bijdrage wordt berekend op basis van je persoonlijke situatie en inkomen.

De eigen bijdrage wordt berekend en geadministreerd door het Centraal Administratie Kantoor (CAK).

Berekening eigen bijdrage

Via het rekenprogramma van het CAK kun je de eigen bijdrage in jouw situatie bepalen.

Bij de berekening wordt gebruik gemaakt van verschillende criteria om je beschikbare inkomen te bepalen, zoals:

• Je belastbaar loon.
• Verschuldigde belasting.
• Premie die aan de zorgverzekeraar wordt betaald.
• Geld voor kleding en persoonlijke verzorging.

Aan de hand van het beschikbare inkomen wordt de eigen bijdrage bepaald.

Lage en hoge eigen bijdrage

In de eerste vier maanden na het ontvangen van de indicatie betaalt men doorgaans een zogenaamde ‘lage’ eigen bijdrage en daarna een 'hoge' eigen bijdrage.

Hieronder een korte indicatie van de eigen bijdragen in (2025):

• Lage eigen bijdrage: minimaal 205 euro en maximaal 1076,60 euro per maand
• Hoge eigen bijdrage: maximaal 2.954,40 euro per maand

Maak je gebruik van een modulair pakket thuis (MPT) of Persoonsgebonden Budget (PGB) dan bedraagt de lage eigen bijdrage minimaal 29,20 euro en maximaal 900,80 euro per maand.

Na de eerste vier maanden hangt het van de persoonlijke situatie van de cliënt af of hij/zij een ‘hoge’ of ‘lage’ eigen bijdrage moet betalen. Dit wordt door het CAK berekend.

Bereken de eigen bijdrage in jouw persoonlijke situatie via hetcak.nl.

In de volgende situaties betaal je (ook na de eerste vier maanden) een lage eigen bijdrage:

1. Als je kosten maakt voor het levensonderhoud en de opvoeding van je kind of kinderen (jonger dan 27 jaar)
2. Als je in een zorginstelling woont en je partner daarbuiten. Je bent getrouwd, of je hebt een duurzame relatie die is vastgelegd in een samenlevingscontract. 
3. Jij of je partner hebben een pgb-Wlz, een volledig pakket thuis of een modulair pakket thuis.

Let op: heb je een AOW voor ongehuwden? Dan ben je voor de berekening van de eigen bijdrage ongehuwd en geldt deze regel dus niet.

Andere zorgwetten

Een overzicht van andere relevante wetten binnen de zorg:

De Zorgverzekeringswet (Zvw)

• Persoonlijke verpleging en verzorging
• Meer over de Zvw

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

• Huishoudelijke hulp en ondersteuning bij zelfredzaamheid
• Meer over de Wmo

De Jeugdwet

• Vrijwel alle vormen van jeugdhulp
• Meer over de Jeugdwet

Overlap Wlz en aanvullende zorgverzekering

Bij bepaalde zorgzwaartepakketten vergoedt de Wlz ook zorgvormen die vanuit de aanvullende zorgverzekering worden vergoed, zoals fysiotherapie en tandheelkundige zorg. Daardoor kan het voorkomen dat een cliënt onnodig aanvullend verzekerd is.

Het is in ieder geval verstandig om te controleren welke overlap er mogelijk aanwezig is en van welke zorg in de aanvullende verzekering daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt.

Kijk hiervoor in de Wlz-indicatie of neem contact op met het CIZ.

In sommige situaties kan het lonen om je aanvullende verzekering stop te zetten en opnieuw zorgverzekeringen te vergelijken. Mogelijk heb je een te dure verzekering en is het aantrekkelijk om over te stappen naar een goedkopere verzekeraar.

Als je wensen wijzigen, is de kans groot dat een andere verzekeraar goedkoper is.

Meer informatie

Zoek je meer informatie over de Wlz of heb je een vraag over een indicatie?

Neem dan contact op met het CIZ via:

• Telefoon: 088 - 789 10 00
• E-mail: info@ciz.nl

Post en aanvragen voor Wlz en/of besluit tot opname en verblijf kun je opsturen naar:

CIZ
Postbus 2690
3500 GR Utrecht

Bronnen

Bij het samenstellen van dit dossier zijn de onderstaande bronnen geraadpleegd.

• Regehulp.nl
• CIZ.nl
• Rijksoverheid.nl

Over de auteur:

Dagelijks ben ik bezig om alle informatie binnen de snel veranderende zorgsector zo goed mogelijk in kaart te brengen. Dit doe ik met veel passie en plezier.

Meer over Koen

Was deze informatie nuttig?

Ja Nee

Vertel ons waarom, en wat wij eventueel kunnen verbeteren.

Plaats hier uw opmerking.

Reactie versturen