Zes miljoen Nederlanders lopen het risico dat ze in 2021 moeten gaan betalen voor medicijnen die ze op dit moment nog volledig vergoed krijgen van hun zorgverzekeraar. De overheid verlaagt namelijk de maximale vergoeding voor een groot aantal geneesmiddelen. Dat levert de staatskas zo’n 140 miljoen euro per jaar op.

Dat is slecht nieuws voor mensen die afhankelijk zijn van bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld bij diabetes, een hoge bloeddruk of astma. Zij gaan waarschijnlijk extra betalen. Experts houden rekening met een paar tientjes, maar bij sommigen kan de rekening oplopen tot enkele honderden euro’s op jaarbasis.

Huidige situatie

Alle medicijnen die in het basispakket zijn opgenomen staan in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Dat systeem gaat straks ‘op de schop’ zou je kunnen zeggen. De overheid spreekt van een modernisering.

Medicijnen die nu onderling vervangbaar zijn, belandden in hetzelfde laatje. Voor elke cluster (groep) geldt een maximale vergoeding, ofwel een vergoedingslimiet.

De vergoedingslimieten van dit moment stammen echter nog uit 1998 en de toenmalige prijzen en marktsituatie. Maar veel middelen zijn inmiddels goedkoper geworden, bijvoorbeeld omdat patenten zijn verlopen of omdat er meer concurrentie is.

“Vergoeding kan best omlaag”

Het kabinet vindt dat de maximale vergoeding van veel medicijnen daarom best omlaag kan. De kosten voor zorgverzekeraars worden daarmee ook minder.

We willen de medicijnprijzen ook op langere termijn betaalbaar houden. Ik ben ervan overtuigd dat de herberekening een drukkend effect heeft op de tarieven van fabrikanten.

Minister Bruno Bruins, Medische Zorg

Het nieuwe vergoedingssysteem gaat op zijn vroegst in de tweede helft van 2021 in werking.

2.700 medicijnen

Zo’n 2.700 geneesmiddelen komen door de maatregel in één klap boven het gestelde vergoedingsplafond uit. Het nieuwe vergoedingslimiet wordt bepaald aan de hand van de gemiddelde prijs in een cluster (groep) medicijnen.

De patiënt moet dus zelf het verschil betalen tussen het vergoedingslimiet en de daadwerkelijke prijs van het middel.

Het idee hierachter is dat als een middel niet volledig wordt vergoed, het minder wordt afgenomen bij de apotheek. Dat is niet in het belang van de fabrikant. Het kabinet hoopt daarom dat medicijnfabrikanten onder deze druk hun tarieven voor de middelen gaan verlagen, zodat ze weer volledig vergoed worden voor de patiënt.

Goedkoper merk

Daarnaast is de verwachting dat veel patiënten gaan overstappen op goedkoper merk geneesmiddel met dezelfde werkzame stof. Op die manier wordt bijbetaling door de patiënt voorkomen en hoeft de verzekeraar minder te vergoeden. Win-win zou je denken.

Het is echter maar sterk de vraag of farmaceuten hun prijzen gaan verlagen en patiënten bereid zijn om een ‘switch’ te maken.

Patiëntenfederatie Nederland is bang dat patiënten onnodig op kosten worden gejaagd, bijvoorbeeld als fabrikanten besluiten de prijzen niet te verlagen. Ook vreest de federatie dat mensen met minder financiële middelen worden gedwongen om te kiezen voor een goedkoop medicijn die mogelijk minder goed werkt.

Toch volledig vergoed

In de volgende drie situaties krijg je jouw geneesmiddel altijd volledig vergoed (zonder eigen bijdrage):

1. Als je vanwege een tekort aan medicijnen toch een duurder middel moet gebruiken en deze niet uitkomt boven het GVS-limiet.
2. Als er voor jouw medicijn geen goedkopere variant bestaat en het middel niet uitkomt boven de GVS-limiet.
3. Als je vanwege medische redenen een specifiek geneesmiddel moet hebben en niet kan uitwijken naar een goedkoper middel (medische noodzaak). Een arts bepaalt of daar sprake van is.

Bruins stelt verder dat er altijd een variant van een geneesmiddel is waarbij geen bijbetaling geldt, al kan het wel voorkomen dat deze tijdelijk niet te leveren is.

De maximale eigen bijdrage voor medicijnen komt uit op 250 euro per jaar.

Ook goed nieuws

Voor sommige medicijngebruikers is er echter ook goed nieuws. Voor een groep van zo’n 400.000 mensen gaan de vergoedingslimieten namelijk omhoog, omdat de gemiddelde prijs in hun medicijngroep hoger ligt dan het huidige vergoedingslimiet. Zij krijgen dus meer vergoed van hun verzekeraar dan nu het geval is.