30 november 2020

Zorg wordt onbetaalbaar: ‘huidig stelsel moet beter’

Het huidige zorgstelsel moet betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit blijven voor iedereen. Om dat te bereiken moet er worden gestopt met behandelingen die niet werken en meer aandacht gegeven worden aan preventie.

Dat concluderen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Zorginstituut Nederland in hun actieplan, gericht aan minister van Ark voor Medische Zorg.

Zorgkosten rijzen de pan uit

De Nederlandse stelsel behoort tot de beste ter wereld, stellen de overheidsorganisaties. Veel landen zijn er zelfs jaloers op.

Toch is het 5 voor 12, zeggen het Zorginstituut en de NZa. Maar waarom eigenlijk?

Verdubbeling per 2040

Volgens beide overheidsinstanties dreigen de zorguitgaven in de komende 20 jaar te verdubbelen naar meer dan 200 miljard euro per jaar. Die stijging wordt met name veroorzaakt door toenemende vergrijzing en het aantal chronisch zieken. Hierdoor groeit de vraag naar medisch specialistische zorg, geneesmiddelen, verpleging en verzorging.

Als er niet wordt ingegrepen, werkt straks een kwart van alle Nederlanders in de zorg. Dat neemt een ongelofelijke kostenpost met zich mee die we eigenlijk niet kunnen dragen.

In 2019 werd ruim 106 miljard euro uitgegeven aan zorg en welzijn. Dat komt neer op circa 13 procent van ons bruto binnenlands product.

Het grootste deel van de zorguitgaven gaat op aan de Zorgverzekeringswet, waaronder de basisverzekering valt.

2021

Voor 2021 blijft de stijging van de zorgkosten enigzins beperkt, ondanks de coronacrisis. Gemiddeld stijgt de ziektekostenpremie met zo’n 5 tientjes op jaarbasis.

Niet effectieve zorg moet uit basispakket

Sjaak Wijma en Marian Kaljouw van Zorginstituut Nederland stellen dat het niet juist is dat er met publiek geld betaald wordt voor zorg die niet-effectief is of zelfs onnodig.

Om ervoor te zorgen dat bestaande, niet-bewezen effectieve zorg uit het basispakket wordt geschrapt, gaan Zorginstituut Nederland en de NZa alle mogelijke instrumenten inzetten.

Er moet een punt komen achter de vrijblijvendheid die heerst in de zorg en die uitgaat van de gedachte dat alles wat kan, vergoed moet worden
Bestuursvoorzitters Wijma en Kaljouw – Zorginstituut Nederland

Beloning op basis van uitkomsten

Op dit moment worden zorgverleners nog beloond per behandeling, maar dat moet anders, omdat dit tot verkeerde productieprikkels kan leiden.

In een aangepast stelsel moet de zorg straks worden betaalt op basis van uitkomsten met het individu als uitgangspunt. De zorg moet daadwerkelijk bijdragen aan iemands kwaliteit van leven. Dit betekent ook dat er een besef komen dat dat er geen automatisch recht bestaat op álle gewenste zorg, aldus Zorginstituut Nederland en de NZa.

Inzetten op preventie

In het actieplan staat ook dat er versneld moet worden ingezet op preventie, bijvoorbeeld gezond eten te stimuleren en men meer te laten bewegen.

Sommige zorgverzekeraars, zoals Ditzo, De Amersfoortse en Menzis zetten de laatste jaren al steviger in op preventie, bijvoorbeeld door het introduceren van apps die een gezonde leefstijl stimuleren. Je kunt hier zelfs een korting voor krijgen op je zorgpremie.

Er zou veel meer geld en aandacht moeten gaan naar een gezonde leefstijl en een goede mentale gezondheid. Maak preventie daarom onderdeel van het verdienmodel van verzekeraars. Daarmee verlaag je op langere termijn de zorgkosten en verminder je de druk op ons huidige zorgstelsel.
Koen Kuijper – Zorgwijzer

Het voorkomen van zorg door preventie draagt bij aan een toekomstbestendiger zorgstelsel, concludeert ook het RIVM. Verder moeten nieuwe innovaties op het gebied van digitale zorg centraal komen te staan.