Het aanbod van restitutie zorgverzekeringen wordt schaarser in 2020. Ook zijn er signalen dat de restitutiepolis in verhouding veel duurder wordt dan andere type polissen.

In de aanloop naar het overstapseizoen hebben namelijk al twee verzekeraars aangekondigd per 1 januari 2020 te stoppen met het aanbieden van een restitutiepolis.

Zo stopt De Friesland met de Vrije Keus Polis en stopt Pro Life met de Principe Polis Restitutiepolis. Beide verzekeraars vallen onder het Achmea concern.

Grote gevolgen

Voor de familie Radhoe uit Drachten heeft het wegvallen van de restitutiepolis grote gevolgen:

Ze hebben een zoontje van 5 jaar, die sinds 2016 onder behandeling is bij een niet-gecontracteerd ziekenhuis in Zwitserland (Lausanne). Dit was hun reden om te kiezen voor de Vrije Keus restitutiepolis van De Friesland: “Onze zorgverzekering biedt 100 procent marktconforme vergoeding bij niet-gecontracteerde zorgverleners. Dit ging tot nu toe heel goed, maar als deze straks niet meer wordt aangeboden, komen we terecht in de Alles Verzorgd Polis.”

Deze zorgverzekering biedt maar maximaal 80 procent vergoeding van het laagste of gemiddeld gecontracteerde tarief bij niet-gecontracteerde zorgverleners. “Dit heeft grote gevolgen voor ons, aangezien we soms wel offertes zien van 30.000 tot 140.000 euro voor een behandeling/opname in het buitenland. Als we daarvan meer dan 20 procent zelf moeten betalen, kunnen we de behandeling niet voortzetten”.

Gedwongen overstap

De familie is dus ‘gedwongen’ om per 2020 te wisselen van ziektekostenverzekeraar: “We willen bij de overstap zeker weten of bij een expertise behandeling in het buitenland ook vergoeding wordt gegeven bij een niet-gecontracteerd ziekenhuis (in dit geval in Zwitserland)”, aldus de familie Radhoe tegenover Zorgwijzer.

In totaal zouden op dit moment 12.500 verzekerden de Vrije Keus Polis van De Friesland hebben.

Nog maar het begin?

Gezondheidseconoom en Associate Professor aan de Vrij Universiteit (VU), Xander Koolman, weet dat ook andere zorgverzekeraars overwegen om te stoppen met de restitutiepolis. Zijn kijk op deze ontwikkeling: “Zorgverzekeraars verwachten dat de restitutiepolis weinig populair zal blijken wanneer de extra uitgaven in de premie terugkomen. Ik weet niet of ze gelijk hebben”.

Die extra uitgaven zitten hem in de steeds hoger wordende kosten voor niet-gecontracteerde zorg.

Zorgwijzer vroeg Koolman hoe waarschijnlijk het is dat meer zorgverzekeraars in de toekomst zullen stoppen met het aanbieden van restitutiepolissen: “Ik denk dat alle zorgverzekeraars het overwegen. Maar of de restitutiepolis op den duur gaat verdwijnen, hangt uiteindelijk af van de betalingsbereidheid van de burgers.”

Avéro Achmea

Direct bewijs daarvan is het bericht dat Avéro Achmea stopt met het aanbieden van zorgverzekeringen per 2020.

Ook deze verzekeraar heeft onder andere een restitutiepolis. Het verschil is echter dat alle 148.000 polishouders worden ondergebracht bij een ander Achmea-label, namelijk Zilveren Kruis.

Geld speelt belangrijke rol

De verzekeraars die stoppen met de restitutiepolis doen dit naar eigen zeggen om het aanbod zorgverzekeringen transparanter te maken, omdat dit een wens is van de overheid en NZa.

Maar er bestaan sterke twijfels of dit de daadwerkelijke reden is voor verzekeraars. Geld zou ook wel eens een belangrijke rol kunnen spelen. Het wordt verzekeraars tegenwoordig namelijk steeds lastiger gemaakt om bij restitutieverzekeringen te sturen op het gebruik van gecontracteerde zorg. Zo gelden de bekende omzetplafonds niet meer voor mensen met een restitutieverzekering.

“Verzekeraars moeten de hogere kosten van niet-gecontracteerde zorg in toenemende mate doorberekenen in de zorgpremie van verzekerden”, meent Koen Kuijper van Zorgwijzer.

Zorgverzekeraar ‘buitenspel’

Ook Koolman herkent deze ontwikkeling: “De rol van de zorgverzekeraar wordt gemarginaliseerd in het geval van een restitutiepolis. In het verleden liftten restitutiepolissen vaak mee op de inkoopcontracten van naturapolissen, waardoor de premies weinig uit elkaar liepen. Iemand die als restitutie verzekerde binnenkwam bij een zorgaanbieder, viel dus onder hetzelfde contract als een natura verzekerde. Dit soort trucs worden in toenemende mate bekritiseerd door de toezichthouder NZa en de rechter.”

Vorig jaar bleek al uit een onderzoek van Zorgwijzer dat de premiestijging bij restitutiepolissen aanzienlijk hoger lag dan bij het overige aanbod. Ook in 2020 lijkt die trend zich door te zetten. Restitutieverzekeringen worden steeds duurder in verhouding tot naturaverzekeringen.

“We zien dit nu al gebeuren bij Stad Holland, die de premie van hun restitutiepolis met maar liefst 9,25 euro per maand laat stijgen per 2020. Dat terwijl DSW, die bestuurlijk is gelieerd aan Stad Holland, de premie van hun combinatieverzekering met 6 euro per maand verhoogt”, verklaart Kuijper.

Alleen maar duurder?

Equalis heeft onderzocht wat het rendement is bij zorgverzekeraars op het gebied van zorginkoop en risicoverevening. Daar blijken grote verschillen te zitten tussen verzekeraars die restitutieverzekeringen aanbieden en verzekeraars die inkoop van zorg als middel kunnen gebruiken om de kosten (en dus premie) te drukken.

Zo behalen OHRA, Nationale Nederlanden en ONVZ (allen volledige restitutieverzekeraars) een beduidend lager rendement op dit vlak dan anderen. Dat ligt volgens Equalis voor een deel aan het middel zorginkoop. Kortom: zorgverzekeraars lopen structureel verlies op niet-gecontracteerde zorg.

Het is daarom waarschijnlijk dat restitutiepolissen alleen maar duurder worden, denkt ook Koolman: “De premie moet echt wezenlijk omhoog. Het is aan de zorgverzekeraar om in te schatten of de burger dat wil gaan betalen. Als die tot het oordeel komt dat burgers niet bereid zijn om een hogere premie te betalen, zullen de restitutiepolissen massaal gaan verdwijnen. Het is systeem is namelijk zo opgezet dat de markt dit moet bepalen.”

Wat is een restitutiepolis?

Een restitutiepolis biedt verzekerden volledige keuzevrijheid bij het kiezen van een zorgaanbieder. Belangrijk daarbij is dat ook bij zorgverleners en ziekenhuizen zonder contract de rekening tot aan wettelijke of marktconforme tarieven wordt vergoed.

Op dit moment zijn er 24 restitutiepolissen af te sluiten. Dit zullen er dus in 2020 minimaal 3 minder zijn (De Friesland, Pro Life en Avéro Achmea).